ការសន្ទនា Shangri La ដែលរៀបចំជារៀងរាល់ឆ្នាំនៅប្រទេសសិង្ហបុរីដោយវិទ្យាស្ថានអន្តរជាតិសម្រាប់ការសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រ (IISS) គឺជាវេទិកាឈានមុខគេមួយសម្រាប់កិច្ចសន្ទនា ស្តីពីសន្តិសុខក្នុងតំបន់ និងអន្តរជាតិ ដោយទាក់ទាញការចូលរួមពីមេដឹកនាំ អ្នកបង្កើតគោលនយោបាយការពារ និងសន្តិសុខ អ្នកជំនាញ និងអ្នកប្រាជ្ញមកពីប្រទេសជាច្រើនក្នុងតំបន់ និងជុំវិញពិភពលោក។ កិច្ចសន្ទនា Shangri La ឆ្នាំនេះប្រព្រឹត្តទៅចាប់ពីថ្ងៃទី 31 ខែឧសភា ដល់ថ្ងៃទី 1 ខែមិថុនា នៅប្រទេសសិង្ហបុរី។ នេះ​ជា​លើក​ទី​២២​ហើយ​ដែល «​ប្រទេសកោះ​តោ​» រៀបចំ​ព្រឹត្តិការណ៍​នយោបាយ​ដ៏​សំខាន់​នេះ ។

ខាងក្រោយនៃស្ថានភាព

ស្ថានភាពពិភពលោក និងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ មានការប្រែប្រួលស្មុគស្មាញ និងមិនអាចព្យាករណ៍ទុកជាមុនបាន។ វិបត្តិដ៏ធ្ងន់ធ្ងរស្តីអំពីទំនុកទុកចិត្ត និងសាមគ្គីភាពរវាងបណ្តាប្រទេស។ ដូច្នេះ ការរំពឹងទុកមួយសម្រាប់កិច្ចសន្ទនា Shangri La លើកនេះ គឺដើម្បីរួមចំណែកក្នុងការអំពាវនាវឱ្យប្រទេសនានាធ្វើការរួមគ្នាដើម្បីពង្រឹងទំនុកចិត្ត ពង្រឹងសាមគ្គីភាព ជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពហុភាគី និងទ្វេភាគី ឆ្លើយតបប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពចំពោះបញ្ហាប្រឈមសកល ក្នុងតំបន់ និងជំរុញការអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព។

សម្រាប់ប្រទេសតំបន់អាស៊ាន ការបង្កើនទំនុកចិត្តគ្នា ការពង្រឹងសាមគ្គីភាពផ្ទៃក្នុង និងការលើកកម្ពស់តួនាទីកស្នូលរបស់ខ្លួន នឹងជួយឱ្យសមាគមក្លាយជាសហគមន៍ដែលមានការអភិវឌ្ឍន៍យ៉ាងលឿន មិនត្រឹមតែនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបង្ហាញឱ្យឃើញនូវតួនាទីដ៏សំខាន់មួយនៅលើឆាកពិភពលោកផងដែរ។ នៅឆ្នាំ២០២៣ មេដឹកនាំអាស៊ានបានព្រមព្រៀងគ្នាបង្កើតចក្ខុវិស័យសហគមន៍អាស៊ានក្រោយពីឆ្នាំ២០២៥ និងឯកសារអមដោយគូសបញ្ជាក់ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ទីក្រុង ហាណូយ ស្តីពីចក្ខុវិស័យសហគមន៍អាស៊ានក្រោយពីឆ្នាំ២០២៥ ទន្ទឹមនឹងការពង្រឹងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរួមរបស់អាស៊ានក្នុងការបង្រួមគម្លាតអភិវឌ្ឍន៍ក្នុងប្លុក និងលើកកំពស់របៀបវារៈនៃការអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាពរបស់អាស៊ាន។ ទន្ទឹមនឹងនោះអនុវត្តភាវូបនីយកម្មសហគមន៍សហប្រតិបត្តិការណ៍ គ្រប់ដណ្តប់និងមិនមានគម្លាតនៃការអភិវឌ្ឍន៍របស់បណ្តាប្រទេស។ ពិសេសពេលថ្មីៗនេះ វេទិកាអនាគតអាស៊ានដែលស្នើឡើងដោយ វៀតណាម គឺជាគំនិតផ្តួចផ្តើមដ៏សំខាន់មួយដើម្បីបង្កើតវេទិកាផ្លាស់ប្តូរ និងស្វែងរកដំណោះស្រាយដើម្បីរក្សាតួនាទីស្នូល សម្របខ្លួនទៅនឹងការផ្លាស់ប្តូរក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក តុល្យភាព និងសុខដុមរមនាចំពោះកង្វល់ និងផលប្រយោជន៍របស់ប្រទេសសមាជិក តុល្យភាពរវាងការផ្លាស់ប្តូរថ្មី និងការរក្សាតម្លៃស្នូលរបស់អាស៊ាន លើកកម្ពស់ទំនុកចិត្តជាយុទ្ធសាស្រ្តក្នុងចំណោមប្រទេសសមាជិក រវាងអាស៊ាន និងប្រទេសនានាក្រៅតំបន់។

តើធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីបង្កើតទំនុកចិត្តយុទ្ធសាស្រ្តរវាងបណ្តាប្រទេស?

ជាដំបូង គឺត្រូវលើកកម្ពស់ការទទួលខុសត្រូវរបស់ប្រទេសនានាក្នុងការអនុលោមតាមច្បាប់អន្តរជាតិ ជាពិសេសប្រទេសធំៗ និងលើកកម្ពស់ប្រសិទ្ធភាពនៃការអនុវត្តយន្តការសហប្រតិបត្តិការសន្តិសុខពហុភាគី។ នៅក្នុងពិភពលោកស៊ីវិល័យពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ ច្បាប់អន្តរជាតិ និងគោលការណ៍ និងស្តង់ដារនៃការប្រព្រឹត្តរួមបានក្លាយទៅជាតម្លៃស្នូលនៃមនុស្សជាតិទាំងអស់ដែលត្រូវតែគោរព។

ទីពីរ ដើម្បីទទួលបានការជឿទុកចិត្ត ទាមទារពាក្យសំដី ដើរទន្ទឹមគ្នាជាមួយសកម្មភាព ដោយមានសកម្មភាពសហការជាក់ស្តែង និងមានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការអនុវត្ត។ ការកសាងទំនុកចិត្តរវាងប្រជាជាតិនានាត្រូវតែអនុវត្តនៅគ្រប់ប្រទេសក្នុងតំបន់ និងសកលលោក ដោយមានស្មារតីទទួលខុសត្រូវ និងការទទួលខុសត្រូវចំពោះផលប្រយោជន៍រួមរបស់សហគមន៍។

ទី៣ ដើម្បីកសាង ពង្រឹង និងបង្កើនទំនុកចិត្តលើទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ ត្រូវតែមានតម្លាភាព និងបង្ហាញពីភាពស្មោះត្រង់។ ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ ភាព​មិន​ច្បាស់​លាស់ និង​សកម្មភាព​ឯកតោភាគី​បាន​តែ​បំផ្លាញ​ការ​ទុក​ចិត្ត​ប៉ុណ្ណោះ។ ការប្រកួតប្រជែង និងការជ្រៀតជ្រែកគឺជារឿងធម្មតានៅក្នុងដំណើរការនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងការអភិវឌ្ឍន៍។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើការប្រកួតប្រជែង និងការចូលរួមបែបនេះ មានលក្ខណៈបម្រើខ្លួនឯង មិនស្មើភាព ផ្ទុយនឹងច្បាប់អន្តរជាតិ ហើយខ្វះតម្លាភាព នោះវាមិនអាចពង្រឹងទំនុកចិត្តជាយុទ្ធសាស្ត្រ និងងាយនាំទៅរកការបែកបាក់ ការសង្ស័យ និងហានិភ័យនៃជម្លោះ ដែលជះឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានដល់សន្តិភាព កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងការអភិវឌ្ឍន៍។

ទី៤ ដើម្បីបង្កើនទំនុកចិត្ត យន្តការផ្ទៀងផ្ទាត់ក៏ត្រូវការផងដែរ។ នៅពេលដែលប្រទេសមួយធ្វើអ្វីមួយ ត្រូវតែមានយន្តការមួយដើម្បីវាយតម្លៃថាតើវាធ្វើ ឬមិនធ្វើវា ហើយប្រសិនបើដូច្នេះ តើដល់កម្រិតណា។ បើគ្មានយន្តការផ្ទៀងផ្ទាត់ទេ ការសន្យានីមួយៗនឹងត្រូវបានបកស្រាយខុសៗគ្នាដោយភាគីដើម្បីផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន។ ជាពិសេសលើបញ្ហាសមុទ្រខាងត្បូងបណ្តាប្រទេសត្រូវខិតខំប្រឹងប្រែងបន្ថែមទៀត ដើម្បីកសាងក្រមប្រតិបត្តិនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង (COC) ជាក់ស្តែង ប្រសិទ្ធភាព ជំរុញការអភិវឌ្ឍន៍យន្តការគ្រប់គ្រងលំហដែនសមុទ្រនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ឆ្ពោះទៅរកតំបន់សន្តិភាព កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងការអភិវឌ្ឍន៍។

ទី៥ ដើម្បីបង្កើនទំនុកចិត្តជាយុទ្ធសាស្ត្រ ចាំបាច់ត្រូវកែសម្រួលទស្សនក្នុងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិឱ្យសមស្របនឹងលក្ខខណ្ឌ និងកាលៈទេសៈថ្មី។ ក្នុងបរិបទពិភពលោក និងបដិវត្តន៍វិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យាបច្ចុប្បន្នបញ្ហាទាំងឡាយគឺផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងឆាប់រហ័ស ស្មុគ្រស្មាញ និងមិនអាចព្យាករណ៍ទុកជាមុនបាន ដូច្នេះជួនកាលការបាត់បង់ទំនុកចិត្តគឺមិនអាចទទួលយកបានទេ។ ការ​បង្កើត​និង​ការ​បាត់​បង់​ទំនុក​ចិត្ត​ក្នុង​ទំនាក់​ទំនង​អន្តរជាតិ​នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ​ក៏​ត្រូវ​ទទួលស្គាល់ដោយបើកជំហរ។ ជាឧទាហរណ៍ គោលគំនិតនៃផលប្រយោជន៍ជាតិ មិនមែនមានន័យថាយើងយកផលប្រយោជន៍ជាតិរបស់យើងជាមុន ហើយមិនអើពើនឹងផលប្រយោជន៍របស់ប្រទេសដទៃនោះទេ។ នោះត្រូវយល់ឱ្យច្បាស់ជាងនេះ ក្នុងន័យថា ទន្ទឹមនឹងការយកចិត្តទុកដាក់លើផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន ចាំបាច់ត្រូវដាក់ឱ្យពួកគេពាក់ព័ន្ធជាទូទៅជាមួយផលប្រយោជន៍របស់ប្រទេស និងប្រជាជនផ្សេងទៀត ដោយឈរលើមូលដ្ឋាន គ្រប់ភាគី ទទួលប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមក។

ដូច្នេះ ការបង្កើនទំនុកចិត្តជាយុទ្ធសាស្ត្រក្នុងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ គឺជាគោលដៅរបស់ប្រទេសទាំងអស់។ រួមគ្នាការកសាង និងពង្រឹងទំនុកចិត្តជាយុទ្ធសាស្ត្ររវាងបណ្តាប្រទេស គឺជាគោលដៅ និងជាដំណោះស្រាយ ដើម្បីឆ្ពោះទៅរកសន្តិភាព កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងការអភិវឌ្ឍន៍ក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក៕ ដោយ:​ធីរីណា​