ខេត្តកំពង់ធំ : ក្នុងឱកាសបំពេញបេសកកម្មនៅលើទឹកដីខេត្តកំពង់ធំ នាព្រឹកថ្ងៃទី២៧ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២២ គណៈប្រតិភូគណៈកម្មការអង្កេត បោសសម្អាត និងប្រឆាំងអំពើពុករលួយនៃព្រឹទ្ធសភា (ហៅកាត់គណៈកម្មការទី១០) ដឹកនាំដោយលោក ម៉ម ប៊ុននាង ប្រធានគណៈកម្មការ ដោយមានការអញ្ជើញទទួលស្វាគមន៍ និងអមដំណើរដោយលោកអភិស្រុក លោកប្រធានមន្ទីរទេសចរណ៍ខេត្តកំពង់ធំ និងអាជ្ញាធរជាតិសំបូរព្រៃគុក បានអញ្ជើញទស្សនកិច្ចរមណីដ្ឋានប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក ស្ថិតនៅក្នុងភូមិសំបូរ ឃុំសំបូរ ស្រុកប្រាសាទសំបូរ ខេត្តកំពង់ធំ ដើម្បីស្វែងយល់អំពីការគ្រប់គ្រងកិច្ច ការអភិរក្ស ការជួសជុលប្រាសាទនានា ដែលបាននឹងកំពុងតែអនុវត្ត ដោយអាជ្ញាធរជាតិសំបូរព្រៃគុក និងការអភិវឌ្ឍវិស័យទេសចរណ៍ នៅក្នុង តំបន់រមណីយដ្ឋានប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក ។
រមណីដ្ឋានសំបូរព្រៃគុក គឺជាអតីតរាជធានីចាស់ ឈ្មោះថា ឦសានបុរៈ ពីសម័យនោះជាមជ្ឈមណ្ឌលនៃព្រហ្មញ្ញសាសនា ដើម្បីឧទ្ទិសថ្វាយដល់ព្រះសិវៈ ឬព្រះឥសូរនិយម។ ប្រាសាទសំបូរព្រៃគុកត្រូវបានអង្គការយូណេស្កូ ចុះបញ្ជី ជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោក កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៧។
តាមឯកសារខ្លះបានបញ្ជាក់ថា, រាជធានីបុរាណដែលប្រាសាទសម្បូរព្រៃគុក ត្រូវបានរកឃើញនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះត្រូវបានគេកំណត់ថាជាឥសានបុរៈដែលជារាជធានីនៃសម័យចេនឡានៅសតវត្សទី៧ ។ ចេនឡាជាអតីតសាមន្តរដ្ឋនៃនគរវ្នំនោះគឺជាការមួយនៃរដ្ឋដំបូងនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ប៉ុន្តែវាបានបាត់បង់ទៅវិញ ដោយសារមានធ្វើចម្បាំងជាមួយអាណាចក្រភ្នំ និងការកើនឡើងជាបណ្តើរអំណាចរបស់អាណាចក្រចេនឡា ដោយព្រះបាទភវវរ្ម័នទី១ និងបងប្អូន ព្រះបាទមហេន្ទ្រវរ្ម័នទី១ ឬចិត្រសេនា រហូតដល់បុត្ររបស់ព្រះអង្គគឺ ព្រះបាទឥសានវរ្ម័នទី១ ដែលជាបុត្ររបស់ព្រះបាទមហេន្ទ្រវរ្ម័នទី១ ដែលជាព្រះមហាក្សត្របានដណ្តើមអំណាចពីនគរភ្នំដោយជោគជ័យ ដោយវាយបែកនគរភ្នំនៅរាជធានីចុងក្រោយគឺ រាជធានីនរវនគរ ឬភាសាចិនហៅថា ណាហ្វូណា បច្ចុប្បន្ននៅភ្នំអង្គរបូរី ខេត្តតាកែវ។ លក្ខណៈពិសេសបុរាណវិទ្យាក្រុមចម្បងវិមានទាំងនេះត្រូវបានគេនិយាយថាបានបង្កើតឡើងដោយព្រះបាទឥសានវរ្ម័នទី១ដែលជាបុត្រារបស់ស្ដេចចិត្រសេនបាន។ ការតុបតែងដែលមានស្ថាបត្យកម្មខ្មែរ និងចម្លាក់ដែលត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ជារចនាបថសម្បូរព្រៃគុក ឈ្មោះនេះបានមកពីវិមានទាំងនេះចុះថ្ងៃទីក្នុងឆមាសទីមួយនៃសតវត្សទី៧ ។ ពីពេលនេះតទៅនេះគឺជារដ្ឋនគរ។ លើសពីនេះទៀតស្នងបន្តជាច្រើនរជ្ជកាលស្ដេចប្រហែលជាបានរក្សាវិមានទាំងនេះជារាជធានីស្តេចគ្រប់ព្រះអង្គ។ សតវត្សរ៍បន្ទាប់ពីការស្លាប់របស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី១ ដែលជាស្ដេចចុងក្រោយនៃនគរនៅក្នុងឆមាសទី២នៃសតវត្សទី៧ នេះគឺជារយៈពេលងងឹតមួយនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រនៃចេនឡា។ ទោះជាយ៉ាងណា ត្រូវបានឆ្លុះបញ្ចាំងជាថ្មីម្តងទៀតដោយមានការចូលរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ ដែលបានបង្កើតទំរង់នៃការគ្រប់គ្រងរដ្ឋថ្មីមួយ និងនៅសម័យអង្គរមានការបង្កើតរាជធានីផ្សេងៗទៀត បានសំដៅជាប្រាសាទអង្គរនៅដើមសតវត្សទី៩នេះ។ ការតុបតែងនៃប្រាសាទតោ (ក្រុមកណ្តាល) មានលក្ខណៈស្រដៀងគ្នាទៅនឹងរចនាបថនៃប្រាសាទជាកម្មសិទ្ធិរបស់អំឡុងពេលនៃព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ នេះជាពិសេសរូបចំលាក់សត្វតោលក្ខណៈប្រហាក់ប្រហែលនឹងរូបចម្លាក់នេះបានរកឃើញនៅរាជធានីភ្នំពេញ។ មកពីហេតុផលទាំងនេះស្មុគស្មាញនេះត្រូវបានឱ្យដឹងថាស្ថាបត្យកម្មត្រូវបានសាងសង់នៅក្នុងការរយៈពេលនេះ។ លើសពីនេះសិលាចារឹកមួយចំនួននៅក្នុងប្រាសាទសម្បូរ (ភាគខាងជើងគ្រុប) ត្រូវបានចុះកាលបរិច្ឆេទនៅសតវត្សទី១០ ក្រោមរជ្ជកាលរបស់ស្តេចនោះ ព្រះបាទរាជិន្ទ្រវរ្ម័នទី២ ។ និងក្រុមប្រាសាទរមាសដែលត្រូវទីតាំងប្រហែល ៣គីឡូម៉ែត្ រខាងជើងពីតំបន់ប្រាសាទសំខាន់ៗ មានសិលាចារឹកផ្សេងទៀតរយៈពេលរជ្ជកាលព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១។ ការតុបតែងនិងរូបសំណាកមួយចំនួនផ្សេងទៀតៗជាកម្មសិទ្ធិរបស់រចនាបថចុងសម័យអង្គរត្រូវបានបញ្ជាក់ពីប្រាសាទទាំងនេះ។ ភស្តុតាងជាប្រវត្តិសាស្រ្តនេះបានបង្ហាញថាបូជនីយដ្ឋានទាំងនេះត្រូវតែជាកម្មសិទ្ធិរបស់ទីក្រុងគោលការណ៍ខេត្តសំខាន់បន្ទាប់ពីរយៈពេលជាមុនអង្គរ។ ពីខាងលើទស្សនៈប្រវត្តិសាស្រ្ត ក្រុមនៃប្រាសាទនេះគឺមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាដែលមិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះទេប៉ុន្តែថែមទាំងសម្រាប់តំបន់ទាំងមូលនៃតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍, សម្រាប់ពួកគេគឺជាសំណង់ស្ថាបត្យកម្មសំឡេងតែមួយគត់ដែលនៅសល់ដែលជាគំរូស្ថាបត្យកម្មនិងចម្លាក់នៃរយៈពេលដំបូងនៅក្នុងបរិមាណច្រើនគួរសម៕
ដោយ : សិលា
