ភ្នំពេញ ; លោកបណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជានៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានស៊ែរព័ត៌មានពីផេកមួយឈ្មោះថា, (Mao Vutha) ហើយបញ្ជាក់ថា,

ការពិតត្រូវសរសេររឿងនេះតាំងពីព្រឹកម៉្លេះ ប៉ុន្តែដោយសារបញ្ហាមួយចំនួនត្រូវពន្យារពេលធ្វើឲ្យក្លាយជាព័ត៌មានផ្អូម ប៉ុន្តែខ្ញុំគិតថាមិនទាន់ផ្អូមពេកនោះទេ នៅតែគិតថាជាប្រយោជន៍ដល់អ្នកដែលចូលចិត្តអាន។ ការពិតទៅខ្ញុំសរសេរទាំងចំណុចខ្លាំង និងចំណុចខ្សោយទាំងខាងខ្មែរ និងសៀម។ តែខ្ញុំសូមលើកយកតែចំណុចខ្សោយរបស់ភាគីចោរសៀមជម្រាបជូនតែប៉ុណ្ណោះ។

អ្វីដែលគួរឲ្យកត់សំគាល់នោះគឺ ចោរសៀមមិនខ្វល់នឹងការអំពាវនាវរបស់ UNSC ទេ ថែមទាំងគឃ្លើនបន្ថែមកំដៅជាមួយកម្ពុជាទៀត។

ចំណុចខ្សោយរបស់ចោរសៀម៖

• ភាគីចោរសៀមបានចាប់ផ្តើមដំបូងដោយធ្វើជាតួកំសត់ ធ្វើគុណជាមួយកម្ពុជាតែបែរជាបានទោស ខំជួយកម្ពុជាតាំងពីសម័យឯករាជ្យរៀងរហូតក្នុងនាមជាអ្នកជិតខាងល្អ តែចៀសមិនផុតមកជួបគ្នានៅក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិនាថ្ងៃនេះ។ ភាគីចោរសៀមអះអាងថាខ្លួនតែងតែស្រឡាញ់សន្តិភាព មិនចង់មានហិង្សា តែចាំបាច់ត្រូវតែការពារខ្លួនពីការរុករាន និងឈ្លានពានរបស់កម្ពុជា។ សៀមប្រហែលជាភ្លេចគិតថាបណ្តាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាទាំងនោះមិនមែនជាទស្សនារឿងកុននៅតាមរោងនោះទេ ពួកគេមានសុភវិនិច្ឆ័យប្រកបដោយហេតុនិងផលថាតើកម្ពុជាដែលមាន១៧លាននាក់ ទៅរំលោភបំពានអ្នកដែលមានជិត៨០លាននាក់។

•  ភាគីសៀមអះអាងថាភាគីកម្ពុជាជាអ្នកចាប់ផ្តើមមុនដោយបើកការបាញ់ប្រហារមកលើកងទ័ពជាមុននាវេលាព្រឹកថ្ងៃទី២៤ ខែកក្កដានោះ ប៉ុន្តែភាគីចោរសៀមមិនអាចរកភ័ស្ថុតាងមកបញ្ជាក់ឲ្យច្បាស់លាស់ និងអាចឲ្យជឿជាក់បាននោះទេ ព្រោះខាង UN ត្រូវការភ័ស្ថុតាងជាលក្ខណៈកណ្តាល និងទទួលស្គាល់ដោយទាំងពីរភាគី (បើទោះជារឿងនេះពិបាកនឹងធ្វើ ប៉ុន្តែមិនមែនមានន័យថាមិនអាចធ្វើមិនកើតនោះដែរ)

• ថ្វីត្បិតតែរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសចោរសៀមមកទីស្នាក់ការ UN ផ្ទាល់ក៏ដោយ ប៉ុន្តែគឺដើរយឺតជាងកម្ពុជាយើងមួយជំហ៊ានហើយ ព្រោះភាគីកម្ពុជាយើងជាអ្នកដាក់លិខិតទៅមុនរួចហើយ ភាគីថៃនេះតែងតែរួញរាក្នុងការទទួលយកការផ្សះផ្សាពីភាគីផ្សេង។ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលដឹងថាចៀសមិនផុតហើយនោះ ក៏ប្រឹងប្រែងដើរប្រមូលព័ត៌មានធ្វើម៉េចឲ្យមើលទៅថាខ្លួនជាជនរងគ្រោះ ហើយជាទូទៅទៅហើយជាមួយចោរសៀមដែលតែងតែលេច កន្ទុយ គឺប្រឹងដើរប្រមែប្រមូលរូបភាពបាញ់ប្រហារពីតាម Social Media ដែលភាគច្រើនបង្ហោះដោយខាងកម្ពុជាពីការបាញ់ផ្លោង និងរូបភាពជនស៊ីវិលរងគ្រោះនៅតាមមន្ទីរពេទ្យ ហាងលក់ទំនិញ  បំប៉ោងតួលេខអ្នកស្លាប់ដែលជាជនស៊ីវិលក៏ដោយ ប៉ុន្តែគេដឹងច្បាស់ពីចេតនាមួយនេះ។

• សៀមទទួលស្គាល់ថាខ្លួនប្រើប្រាស់គ្រាប់បែកចង្កោម (Cluster Munitions) បើទោះជាលើកមកថាជាការពារខ្លួនក៏ដោយចុះ ប៉ុន្តែគឺបានរំលោភទៅលើសន្ធិសញ្ញារួចទៅហើយ ហើយគេក៏មិនស្តាប់លេសច្រើនផងដែរ។

• ភាគីសៀមចោទប្រកាន់ថាកម្ពុជាព្យាយាមចៀសវៀងការចរចា ចង់តែបង្កសង្រ្គាមដើម្បីផលប្រយោជន៍នយោបាយខ្លួនឯង។ សៀមចង្អុលកម្ពុជាម្រាមតែមួយ ភ្លេចគិតថាម្រាមបីទៀតចង្អុលមកខ្លួនឯង ដោយមានលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីម៉ាឡេស៊ី អាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម ប្រធានអាស៊ាននាពេលបច្ចុប្បន្ននេះជាសាក្សីស្រាប់។

ថ្វីត្បិតតែកិច្ចប្រជុំបិទទ្វាររបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិនេះ គ្រាន់តែជាស្តាប់សក្ខីកម្មដែលផ្តល់់ឲ្យដោយទាំងពីរភាគីក៏ដោយចុះ មិនមានសម្រេចអ្វីក៏ដោយចុះ ប៉ុន្តែការអំពាវនាវរបស់កម្ពុជាត្រូវបាន UN ឮយ៉ាងជាក់ច្បាស់ ហើយបានផ្តល់ជាអនុសាសន៍ខ្លីៗបីប្រការគឺ ទី១. អំពាវនាវឲ្យភាគីទាំងពីរប្រកាន់យកភាពអត់ធ្មត់ជាអតិបរមា ទី២. បញ្ឈប់ឲ្យអស់រាល់ហិង្សាប្រដាប់អាវុធ និងទី៣. រកដំណោះរស្រាយជម្លោះប្រកបដោយសន្តិវិធី។

កាយវិការមួយទៀតដែលបញ្ជាក់អំពីរឿងនេះច្បាស់គឺថាក្រោយពេលប្រជុំចប់ ភាគីខាងថៃបានគេចខ្លួន មិនព្រមផ្តល់បទសម្ភាសន៍ដល់អ្នកកាសែតដែលរង់ចាំត្រៀបត្រានោះទេ។

គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអន្តរជាតិ (UNSC) ជាអង្គភាពមួយដែលបង្កើតឡើងដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញរអង្គការសហប្រជាជាតិ ហើយទំនួលខុសត្រូវធំលើការងារសន្តិសុខ និងសន្តិភាពអន្តរជាតិ។ ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខមានសមាជិកចំនួន ១៥ប្រទេស ដែលក្នុងនោះមានសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍មានចំនួន៥ ដែលរួមមានចិន បារាំង រុស្សី អង់គ្លេស និងអាម៉េរិក និងសមាជិកមិនអចិន្ត្រៃយ៌ចំនួន១០ទៀតបានមកពីការបោះឆ្នោតតាមអាណត្តិដែលក្នុងអាណត្តិឆ្នាំ២០២៥នេះរួមមានប្រទេសអាល់ហ្សេរី ហ្កាយ៉ាណា កូរ៉េខាងត្បូង សៀរ៉ាឡេអូន ស្លូវ៉េនៀ ដាណឺម៉ាក ក្រិក ប៉ាគីស្ថាន ប៉ាណាម៉ា និងសូម៉ាលី។

ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ អាចដឹកនាំកិច្ចប្រជុំនានាពាក់ព័ន្ធនឹងការងារសន្តិសុខ និងជម្លោះនានាដែលប៉ះពាល់ដល់សន្តិភាពពិភពលោក ហើយអាចកោះហៅភាគីជម្លោះមកដោះស្រាយបញ្ហា និងណែនាំដើម្បីដោះស្រាយជម្លោះ។ ករណីកិច្ចប្រជុំរឿងវិវាទកម្ពុជាថៃនេះ គឺធ្វើឡើងជាលក្ខណៈបិទទ្វារ (Private Meeting) ដោយស្តាប់សក្ខីកម្មពីភាគីទាំងសងខាង។

ភាគីកម្ពុជាតំណាងដោយឯកឧត្តម កែវ ឈា គឺជាអ្នកការទូតចាស់វស្សាពោរពេញដោយបទពិសោធន៍ ចំណេះដឹងខ្ពង់ខ្ពស់ និងពេញសមត្ថភាព។ ឯកឧត្តម កែវ ឈា មានភរិយាជាមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់នៃក្រសួងការបរទេស និងក៏ជាអ្នកការទូតដូចគ្នាផងដែរ។ការពិតត្រូវសរសេររឿងនេះតាំងពីព្រឹកម៉្លេះ ប៉ុន្តែដោយសារបញ្ហាមួយចំនួនត្រូវពន្យារពេលធ្វើឲ្យក្លាយជាព័ត៌មានផ្អូម ប៉ុន្តែខ្ញុំគិតថាមិនទាន់ផ្អូមពេកនោះទេ នៅតែគិតថាជាប្រយោជន៍ដល់អ្នកដែលចូលចិត្តអាន។ ការពិតទៅខ្ញុំសរសេរទាំងចំណុចខ្លាំង និងចំណុចខ្សោយទាំងខាងខ្មែរ និងសៀម។ តែខ្ញុំសូមលើកយកតែចំណុចខ្សោយរបស់ភាគីចោរសៀមជម្រាបជូនតែប៉ុណ្ណោះ។

អ្វីដែលគួរឲ្យកត់សំគាល់នោះគឺ ចោរសៀមមិនខ្វល់នឹងការអំពាវនាវរបស់ UNSC ទេ ថែមទាំងគឃ្លើនបន្ថែមកំដៅជាមួយកម្ពុជាទៀត។

ចំណុចខ្សោយរបស់ចោរសៀម៖

• ភាគីចោរសៀមបានចាប់ផ្តើមដំបូងដោយធ្វើជាតួកំសត់ ធ្វើគុណជាមួយកម្ពុជាតែបែរជាបានទោស ខំជួយកម្ពុជាតាំងពីសម័យឯករាជ្យរៀងរហូតក្នុងនាមជាអ្នកជិតខាងល្អ តែចៀសមិនផុតមកជួបគ្នានៅក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិនាថ្ងៃនេះ។ ភាគីចោរសៀមអះអាងថាខ្លួនតែងតែស្រឡាញ់សន្តិភាព មិនចង់មានហិង្សា តែចាំបាច់ត្រូវតែការពារខ្លួនពីការរុករាន និងឈ្លានពានរបស់កម្ពុជា។ សៀមប្រហែលជាភ្លេចគិតថាបណ្តាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាទាំងនោះមិនមែនជាទស្សនារឿងកុននៅតាមរោងនោះទេ ពួកគេមានសុភវិនិច្ឆ័យប្រកបដោយហេតុនិងផលថាតើកម្ពុជាដែលមាន១៧លាននាក់ ទៅរំលោភបំពានអ្នកដែលមានជិត៨០លាននាក់។

•  ភាគីសៀមអះអាងថាភាគីកម្ពុជាជាអ្នកចាប់ផ្តើមមុនដោយបើកការបាញ់ប្រហារមកលើកងទ័ពជាមុននាវេលាព្រឹកថ្ងៃទី២៤ ខែកក្កដានោះ ប៉ុន្តែភាគីចោរសៀមមិនអាចរកភ័ស្ថុតាងមកបញ្ជាក់ឲ្យច្បាស់លាស់ និងអាចឲ្យជឿជាក់បាននោះទេ ព្រោះខាង UN ត្រូវការភ័ស្ថុតាងជាលក្ខណៈកណ្តាល និងទទួលស្គាល់ដោយទាំងពីរភាគី (បើទោះជារឿងនេះពិបាកនឹងធ្វើ ប៉ុន្តែមិនមែនមានន័យថាមិនអាចធ្វើមិនកើតនោះដែរ)

• ថ្វីត្បិតតែរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសចោរសៀមមកទីស្នាក់ការ UN ផ្ទាល់ក៏ដោយ ប៉ុន្តែគឺដើរយឺតជាងកម្ពុជាយើងមួយជំហ៊ានហើយ ព្រោះភាគីកម្ពុជាយើងជាអ្នកដាក់លិខិតទៅមុនរួចហើយ ភាគីថៃនេះតែងតែរួញរាក្នុងការទទួលយកការផ្សះផ្សាពីភាគីផ្សេង។ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលដឹងថាចៀសមិនផុតហើយនោះ ក៏ប្រឹងប្រែងដើរប្រមូលព័ត៌មានធ្វើម៉េចឲ្យមើលទៅថាខ្លួនជាជនរងគ្រោះ ហើយជាទូទៅទៅហើយជាមួយចោរសៀមដែលតែងតែលេច កន្ទុយ គឺប្រឹងដើរប្រមែប្រមូលរូបភាពបាញ់ប្រហារពីតាម Social Media ដែលភាគច្រើនបង្ហោះដោយខាងកម្ពុជាពីការបាញ់ផ្លោង និងរូបភាពជនស៊ីវិលរងគ្រោះនៅតាមមន្ទីរពេទ្យ ហាងលក់ទំនិញ  បំប៉ោងតួលេខអ្នកស្លាប់ដែលជាជនស៊ីវិលក៏ដោយ ប៉ុន្តែគេដឹងច្បាស់ពីចេតនាមួយនេះ។

• សៀមទទួលស្គាល់ថាខ្លួនប្រើប្រាស់គ្រាប់បែកចង្កោម (Cluster Munitions) បើទោះជាលើកមកថាជាការពារខ្លួនក៏ដោយចុះ ប៉ុន្តែគឺបានរំលោភទៅលើសន្ធិសញ្ញារួចទៅហើយ ហើយគេក៏មិនស្តាប់លេសច្រើនផងដែរ។

• ភាគីសៀមចោទប្រកាន់ថាកម្ពុជាព្យាយាមចៀសវៀងការចរចា ចង់តែបង្កសង្រ្គាមដើម្បីផលប្រយោជន៍នយោបាយខ្លួនឯង។ សៀមចង្អុលកម្ពុជាម្រាមតែមួយ ភ្លេចគិតថាម្រាមបីទៀតចង្អុលមកខ្លួនឯង ដោយមានលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីម៉ាឡេស៊ី អាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម ប្រធានអាស៊ាននាពេលបច្ចុប្បន្ននេះជាសាក្សីស្រាប់។

ថ្វីត្បិតតែកិច្ចប្រជុំបិទទ្វាររបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិនេះ គ្រាន់តែជាស្តាប់សក្ខីកម្មដែលផ្តល់់ឲ្យដោយទាំងពីរភាគីក៏ដោយចុះ មិនមានសម្រេចអ្វីក៏ដោយចុះ ប៉ុន្តែការអំពាវនាវរបស់កម្ពុជាត្រូវបាន UN ឮយ៉ាងជាក់ច្បាស់ ហើយបានផ្តល់ជាអនុសាសន៍ខ្លីៗបីប្រការគឺ ទី១. អំពាវនាវឲ្យភាគីទាំងពីរប្រកាន់យកភាពអត់ធ្មត់ជាអតិបរមា ទី២. បញ្ឈប់ឲ្យអស់រាល់ហិង្សាប្រដាប់អាវុធ និងទី៣. រកដំណោះរស្រាយជម្លោះប្រកបដោយសន្តិវិធី។

កាយវិការមួយទៀតដែលបញ្ជាក់អំពីរឿងនេះច្បាស់គឺថាក្រោយពេលប្រជុំចប់ ភាគីខាងថៃបានគេចខ្លួន មិនព្រមផ្តល់បទសម្ភាសន៍ដល់អ្នកកាសែតដែលរង់ចាំត្រៀបត្រានោះទេ។

គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអន្តរជាតិ (UNSC) ជាអង្គភាពមួយដែលបង្កើតឡើងដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញរអង្គការសហប្រជាជាតិ ហើយទំនួលខុសត្រូវធំលើការងារសន្តិសុខ និងសន្តិភាពអន្តរជាតិ។ ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខមានសមាជិកចំនួន ១៥ប្រទេស ដែលក្នុងនោះមានសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍មានចំនួន៥ ដែលរួមមានចិន បារាំង រុស្សី អង់គ្លេស និងអាម៉េរិក និងសមាជិកមិនអចិន្ត្រៃយ៌ចំនួន១០ទៀតបានមកពីការបោះឆ្នោតតាមអាណត្តិដែលក្នុងអាណត្តិឆ្នាំ២០២៥នេះរួមមានប្រទេសអាល់ហ្សេរី ហ្កាយ៉ាណា កូរ៉េខាងត្បូង សៀរ៉ាឡេអូន ស្លូវ៉េនៀ ដាណឺម៉ាក ក្រិក ប៉ាគីស្ថាន ប៉ាណាម៉ា និងសូម៉ាលី។

ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ អាចដឹកនាំកិច្ចប្រជុំនានាពាក់ព័ន្ធនឹងការងារសន្តិសុខ និងជម្លោះនានាដែលប៉ះពាល់ដល់សន្តិភាពពិភពលោក ហើយអាចកោះហៅភាគីជម្លោះមកដោះស្រាយបញ្ហា និងណែនាំដើម្បីដោះស្រាយជម្លោះ។ ករណីកិច្ចប្រជុំរឿងវិវាទកម្ពុជាថៃនេះ គឺធ្វើឡើងជាលក្ខណៈបិទទ្វារ (Private Meeting) ដោយស្តាប់សក្ខីកម្មពីភាគីទាំងសងខាង។

ភាគីកម្ពុជាតំណាងដោយឯកឧត្តម កែវ ឈា គឺជាអ្នកការទូតចាស់វស្សាពោរពេញដោយបទពិសោធន៍ ចំណេះដឹងខ្ពង់ខ្ពស់ និងពេញសមត្ថភាព។ ឯកឧត្តម កែវ ឈា មានភរិយាជាមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់នៃក្រសួងការបរទេស និងក៏ជាអ្នកការទូតដូចគ្នាផងដែរ។ការពិតត្រូវសរសេររឿងនេះតាំងពីព្រឹកម៉្លេះ ប៉ុន្តែដោយសារបញ្ហាមួយចំនួនត្រូវពន្យារពេលធ្វើឲ្យក្លាយជាព័ត៌មានផ្អូម ប៉ុន្តែខ្ញុំគិតថាមិនទាន់ផ្អូមពេកនោះទេ នៅតែគិតថាជាប្រយោជន៍ដល់អ្នកដែលចូលចិត្តអាន។ ការពិតទៅខ្ញុំសរសេរទាំងចំណុចខ្លាំង និងចំណុចខ្សោយទាំងខាងខ្មែរ និងសៀម។ តែខ្ញុំសូមលើកយកតែចំណុចខ្សោយរបស់ភាគីចោរសៀមជម្រាបជូនតែប៉ុណ្ណោះ។

អ្វីដែលគួរឲ្យកត់សំគាល់នោះគឺ ចោរសៀមមិនខ្វល់នឹងការអំពាវនាវរបស់ UNSC ទេ ថែមទាំងគឃ្លើនបន្ថែមកំដៅជាមួយកម្ពុជាទៀត។

ចំណុចខ្សោយរបស់ចោរសៀម៖

• ភាគីចោរសៀមបានចាប់ផ្តើមដំបូងដោយធ្វើជាតួកំសត់ ធ្វើគុណជាមួយកម្ពុជាតែបែរជាបានទោស ខំជួយកម្ពុជាតាំងពីសម័យឯករាជ្យរៀងរហូតក្នុងនាមជាអ្នកជិតខាងល្អ តែចៀសមិនផុតមកជួបគ្នានៅក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិនាថ្ងៃនេះ។ ភាគីចោរសៀមអះអាងថាខ្លួនតែងតែស្រឡាញ់សន្តិភាព មិនចង់មានហិង្សា តែចាំបាច់ត្រូវតែការពារខ្លួនពីការរុករាន និងឈ្លានពានរបស់កម្ពុជា។ សៀមប្រហែលជាភ្លេចគិតថាបណ្តាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាទាំងនោះមិនមែនជាទស្សនារឿងកុននៅតាមរោងនោះទេ ពួកគេមានសុភវិនិច្ឆ័យប្រកបដោយហេតុនិងផលថាតើកម្ពុជាដែលមាន១៧លាននាក់ ទៅរំលោភបំពានអ្នកដែលមានជិត៨០លាននាក់។

•  ភាគីសៀមអះអាងថាភាគីកម្ពុជាជាអ្នកចាប់ផ្តើមមុនដោយបើកការបាញ់ប្រហារមកលើកងទ័ពជាមុននាវេលាព្រឹកថ្ងៃទី២៤ ខែកក្កដានោះ ប៉ុន្តែភាគីចោរសៀមមិនអាចរកភ័ស្ថុតាងមកបញ្ជាក់ឲ្យច្បាស់លាស់ និងអាចឲ្យជឿជាក់បាននោះទេ ព្រោះខាង UN ត្រូវការភ័ស្ថុតាងជាលក្ខណៈកណ្តាល និងទទួលស្គាល់ដោយទាំងពីរភាគី (បើទោះជារឿងនេះពិបាកនឹងធ្វើ ប៉ុន្តែមិនមែនមានន័យថាមិនអាចធ្វើមិនកើតនោះដែរ)

• ថ្វីត្បិតតែរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសចោរសៀមមកទីស្នាក់ការ UN ផ្ទាល់ក៏ដោយ ប៉ុន្តែគឺដើរយឺតជាងកម្ពុជាយើងមួយជំហ៊ានហើយ ព្រោះភាគីកម្ពុជាយើងជាអ្នកដាក់លិខិតទៅមុនរួចហើយ ភាគីថៃនេះតែងតែរួញរាក្នុងការទទួលយកការផ្សះផ្សាពីភាគីផ្សេង។ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលដឹងថាចៀសមិនផុតហើយនោះ ក៏ប្រឹងប្រែងដើរប្រមូលព័ត៌មានធ្វើម៉េចឲ្យមើលទៅថាខ្លួនជាជនរងគ្រោះ ហើយជាទូទៅទៅហើយជាមួយចោរសៀមដែលតែងតែលេច កន្ទុយ គឺប្រឹងដើរប្រមែប្រមូលរូបភាពបាញ់ប្រហារពីតាម Social Media ដែលភាគច្រើនបង្ហោះដោយខាងកម្ពុជាពីការបាញ់ផ្លោង និងរូបភាពជនស៊ីវិលរងគ្រោះនៅតាមមន្ទីរពេទ្យ ហាងលក់ទំនិញ  បំប៉ោងតួលេខអ្នកស្លាប់ដែលជាជនស៊ីវិលក៏ដោយ ប៉ុន្តែគេដឹងច្បាស់ពីចេតនាមួយនេះ។

• សៀមទទួលស្គាល់ថាខ្លួនប្រើប្រាស់គ្រាប់បែកចង្កោម (Cluster Munitions) បើទោះជាលើកមកថាជាការពារខ្លួនក៏ដោយចុះ ប៉ុន្តែគឺបានរំលោភទៅលើសន្ធិសញ្ញារួចទៅហើយ ហើយគេក៏មិនស្តាប់លេសច្រើនផងដែរ។

• ភាគីសៀមចោទប្រកាន់ថាកម្ពុជាព្យាយាមចៀសវៀងការចរចា ចង់តែបង្កសង្រ្គាមដើម្បីផលប្រយោជន៍នយោបាយខ្លួនឯង។ សៀមចង្អុលកម្ពុជាម្រាមតែមួយ ភ្លេចគិតថាម្រាមបីទៀតចង្អុលមកខ្លួនឯង ដោយមានលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីម៉ាឡេស៊ី អាន់វ៉ា អ៊ីប្រាហ៊ីម ប្រធានអាស៊ាននាពេលបច្ចុប្បន្ននេះជាសាក្សីស្រាប់។

ថ្វីត្បិតតែកិច្ចប្រជុំបិទទ្វាររបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិនេះ គ្រាន់តែជាស្តាប់សក្ខីកម្មដែលផ្តល់់ឲ្យដោយទាំងពីរភាគីក៏ដោយចុះ មិនមានសម្រេចអ្វីក៏ដោយចុះ ប៉ុន្តែការអំពាវនាវរបស់កម្ពុជាត្រូវបាន UN ឮយ៉ាងជាក់ច្បាស់ ហើយបានផ្តល់ជាអនុសាសន៍ខ្លីៗបីប្រការគឺ ទី១. អំពាវនាវឲ្យភាគីទាំងពីរប្រកាន់យកភាពអត់ធ្មត់ជាអតិបរមា ទី២. បញ្ឈប់ឲ្យអស់រាល់ហិង្សាប្រដាប់អាវុធ និងទី៣. រកដំណោះរស្រាយជម្លោះប្រកបដោយសន្តិវិធី។

កាយវិការមួយទៀតដែលបញ្ជាក់អំពីរឿងនេះច្បាស់គឺថាក្រោយពេលប្រជុំចប់ ភាគីខាងថៃបានគេចខ្លួន មិនព្រមផ្តល់បទសម្ភាសន៍ដល់អ្នកកាសែតដែលរង់ចាំត្រៀបត្រានោះទេ។

គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអន្តរជាតិ (UNSC) ជាអង្គភាពមួយដែលបង្កើតឡើងដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញរអង្គការសហប្រជាជាតិ ហើយទំនួលខុសត្រូវធំលើការងារសន្តិសុខ និងសន្តិភាពអន្តរជាតិ។ ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខមានសមាជិកចំនួន ១៥ប្រទេស ដែលក្នុងនោះមានសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍មានចំនួន៥ ដែលរួមមានចិន បារាំង រុស្សី អង់គ្លេស និងអាម៉េរិក និងសមាជិកមិនអចិន្ត្រៃយ៌ចំនួន១០ទៀតបានមកពីការបោះឆ្នោតតាមអាណត្តិដែលក្នុងអាណត្តិឆ្នាំ២០២៥នេះរួមមានប្រទេសអាល់ហ្សេរី ហ្កាយ៉ាណា កូរ៉េខាងត្បូង សៀរ៉ាឡេអូន ស្លូវ៉េនៀ ដាណឺម៉ាក ក្រិក ប៉ាគីស្ថាន ប៉ាណាម៉ា និងសូម៉ាលី។

ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ អាចដឹកនាំកិច្ចប្រជុំនានាពាក់ព័ន្ធនឹងការងារសន្តិសុខ និងជម្លោះនានាដែលប៉ះពាល់ដល់សន្តិភាពពិភពលោក ហើយអាចកោះហៅភាគីជម្លោះមកដោះស្រាយបញ្ហា និងណែនាំដើម្បីដោះស្រាយជម្លោះ។ ករណីកិច្ចប្រជុំរឿងវិវាទកម្ពុជាថៃនេះ គឺធ្វើឡើងជាលក្ខណៈបិទទ្វារ (Private Meeting) ដោយស្តាប់សក្ខីកម្មពីភាគីទាំងសងខាង។

ភាគីកម្ពុជាតំណាងដោយឯកឧត្តម កែវ ឈា គឺជាអ្នកការទូតចាស់វស្សាពោរពេញដោយបទពិសោធន៍ ចំណេះដឹងខ្ពង់ខ្ពស់ និងពេញសមត្ថភាព។ ឯកឧត្តម កែវ ឈា មានភរិយាជាមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់នៃក្រសួងការបរទេស និងក៏ជាអ្នកការទូតដូចគ្នាផងដែរ៕

ដោយ : សិលា