ថ្ងៃបុណ្យនៃសេចក្ដីស្រឡាញ់ ត្រូវបានប្រព្រឹត្តឡើងនៅចំថ្ងៃទី១៤កុម្ភ:ជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ បុណ្យនេះគឺបង្កើតចេញពីជនជាតិអឺរ៉ុប ដែលបញ្ជាក់អំពីសេចក្ដីស្រឡាញ់ជាទូទៅ ដោយមិនចាំបាច់សម្រាប់តែគូស្នេហ៍នោះទេ។ ពាក្យថាសេចក្ដីស្រឡាញ់ មានលក្ខណ:ទូលំទូលាយ។ ប៉ុន្ដែ ថ្ងៃបុណ្យនៃសេចក្ដីស្រឡាញ់ ត្រូវបានអ្នកខ្លះយល់ច្រលំដោយគិតថា ថ្ងៃបុណ្យនេះសម្រាប់តែគូស្នេហ៍ ជាពិសេសក្នុងចំណោមយុវវ័យក្មេងៗ ទើបបានជាពួកគេហៅថ្ងៃបុណ្យនេះថា ថ្ងៃបុណ្យសង្សារ។ ការពិតគេប្រារព្ធឡើងជានិម្មិត្តរូបនៃសេចក្តីស្រលាញ់ទូទៅដូចជា ឪពុក ម្តាយ បងប្អូនជីដូន ជីតា…។ល។ មិនចំពោះតែសំដៅលើសង្សារនោះឡើយ។
នៅថ្ងៃបុណ្យនេះ គេនិយមជូនផ្កាកុលាប សូកូឡា ឬកាតជូនពរឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមក។ និមិត្តសញ្ញានៃថ្ងៃបុណ្យនៃសេចក្ដីស្រឡាញ់ គឺរូបបេះដូង ផ្កាកុលាប និងរូបកូនទេវតាស្នេហា ដែលមានកាន់ព្រួញនិងបេះដូង។
ផ្កាកូលាប និងរូបបេះដូងត្រូវបានគេពេញនិយម ជាងគេនៅថ្ងៃបុណ្យនៃសេចក្ដីស្រឡាញ់នេះ។
# ប្រវត្តិរឿងព្រេង
នៅ ស.វ ទី៣ នៃ គ.ស សន្តៈវ៉ាឡេនទិន ជា អាចារ្យម្នាក់នៃ ក្រុងទែរមី (ប្រទេសអ៊ីតាលី)។ គាត់បានរៀបការឲ្យគូស្នេហ៍មួយគូដែលគេមិនត្រូវបានអនុញ្ញាតព្រោះឪពុកម្ដាយរបស់ពួកគេមិនអនុញ្ញាត ឬ តាមប្រភពខ្លះ ដោយសារតែ កូនកំលោះជា ទាសករ ឬ ជាទាហាន ទើបច្បាប់ប្រទេសត្រូវហាមប្រាម។ សន្តៈវ៉ាឡេនទិន បានរៀបការឲ្យផ្កា ជាច្រើនគូនៅក្នុងសួនច្បាររបស់គាត់ (នេះជាហេតុផលដែលផ្កា ដើរតួយ៉ាងសំខាន់សំរាប់ថ្ងៃបុណ្យនៃក្ដីស្រលាញ់)។ រឿងនេះមិនបានធ្វើឲ្យព្រះចៅអធិរាជពេញចិត្តឡើយ។ ហេតុនេះទើប នៅថ្ងៃទី ១៤ កុម្ភៈ ឆ្នាំ269 សន្តៈវ៉ាឡេនទិន ត្រូវបានកាត់ទោសប្រហារជីវិត។
# ប្រវត្តិដកស្រង់ពីសហរដ្ឋអាមេរិក និងអឺរ៉ុបកែប្រែ
នៅសតវត្សទី១៩ ទម្លាប់ជូនប័ណ្ណជូនពរនៅថ្ងៃនៃសេចក្ដីស្រលាញ់ត្រូវបានគេនិយមចូលចិត្ត។ គេបានរចនាប័ណ្ណទាំងនោះ ដោយតុបតែងរូបភាពផ្សេងៗដូចជា រូបបេះដូង ឬ រូបភាពផ្កាជាដើម។ ក្រៅពីនេះ គេក៏បានសរសេរកំណាព្យ ឬ ពាក្យពេចន៍ដែលបញ្ជាក់ពីអារម្មណ៍ និងសេចក្ដីស្នេហាដែលគេមានចំពោះអ្នកទទួល។ សព្វថ្ងៃនេះ គំនិតជូនប័ណ្ណជូនពរនេះនៅតែបានគេប្រើប្រាស់នៅឡើយ។ ពួកគេបានព្យាយាមធ្វើឲ្យវាមានលក្ខណ: ផ្អែមល្ហែមដោយ សរសេរជាលេខសម្ងាត់ ឬ បំលែងតួអក្សរទៅជាលេខ។ល។
ឯប្រវត្តិពិស្តារ ចារបែបនេះថា
ក្នុងសម័យកាល ចក្រភពរ៉ូម ពេលព្រះវិហារកាតូលិក បានទទួលស្គាល់ សម្ដេចសង្ឃបីនាក់ផ្សេងគ្នា ឲ្យឈ្មោះថា លោក Valentine ឬ Valentinus ដែលជាអ្នកបូជាជីវិតឲ្យសាសនា។ មានរឿងមួយដំណាលទាក់ទងអំពី បព្វជិតម្នាក់គឺ លោក Valentine ដែលបានបម្រើសាសនា ក្នុងសតវត្សទី ៣ ដែលបានជួយការពារនៃសេចក្ដីស្រលាញ់ដល់គូស្នេហ៍ជនជាតិ រ៉ូម៉ាំង។
សម័យនោះ អធិរាជ ចក្រភពរ៉ូម Claudius II បានយល់ថា បុរសៗដែលនៅលីវជាច្រើន គឺជាកងទ័ពដែលមានសមត្ថភាពជាង បុរសៗដែលមាន ប្រពន្ធនិងគ្រួសារ ដូចនោះហើយ អធិរាជបានសម្រេចប្រកាសដាក់ឲ្យ ការរៀបការសម្រាប់បុរសៗយុវវ័យ គឺជារឿងខុសច្បាប់។ នៅពេល ឃើញរឿងអយុត្តិធម៌បែបនេះ លោក Valentine ដែលជា សង្ឃគ្រិស្តសាសនា បានប្រឆាំងជំទាស់នឹងច្បាប់របស់អធិរាជដោយលួចលាក់ ដោយលោកជួយរៀបចំផ្សំផ្គុំពិធីរៀបការឲ្យ គូស្នេហ៍ក្មេងៗជាសម្ងាត់។
ក្រោយពេល អធិរាជដឹងរឿងនោះ ក៏បានបញ្ជាឲ្យចាប់ លោក Valentineដាក់គុកនិងកាត់ទោសប្រហារជីវិត ។ ជាមួយគ្នានោះ គឺមានរឿងដំណាលមួយទៀត ថា លោក Valentine ត្រូវបានកាត់ទោស ពីបទប៉ុនប៉ងជួយសង្គ្រោះអ្នកទោសគ្រិស្តបរិស័ទ ឲ្យរត់គេចពី គុកដ៏សាហាវក្នុងសម័យរ៉ូម ដែលជាកន្លែង វាយធ្វើទារុណកម្ម។ Valentine បានកើតក្ដីស្រលាញ់ដំបូង ជាមួយនារីវ័យក្មេង ប្រហែលជាកូនស្រី របស់ឆ្មាំគុកម្នាក់ ដែលបានមកសួរសុខទុក្ខគាត់ ពេលគាត់ជាប់ទោស។
មុនការស្លាប់របស់ Valentine គេបានអះអាងថា គាត់បានសរសេរសំបុត្រផ្ញើទៅនារីម្នាក់នោះ ថា ” From Your Valentine ” ជាការបង្ហាញមួយ ដែលមនុស្សជាច្រើននៅប្រើសព្វថ្ងៃ។ ទោះបីជា រឿងរបស់ Valentine ស្ថិតក្នុងភាពស្រពិចស្រពិលក៏ដោយ រឿងទាំងនោះបានបង្ហាញពី វីរភាព និងមនោសញ្ចេតនា របស់ Valentine។ រហូតមកដល់ មជ្ឈិមសម័យ ដោយសារកេរ្តិ៍ឈ្មោះនោះហើយ ធ្វើឲ្យ Valentine ក្លាយជាបុគ្គលមានប្រជាប្រិយភាពម្នាក់នៅ ប្រទេសអង់គ្លេសនិង បារាំង។ ដោយហេតុនេះហើយទើបនៅពាក់កណ្តាលខែកុម្ភ:ក្នុងឆ្នាំនីមួយគេប្រារព្ធពិធីនេះឡើងដើម្បីរលឹកដល់លោក Valentine ។
សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា យើងវិញមានយុវជន យុវតីយើងខ្លះមានការយល់ច្រឡំចំពោះទិវាមួយនេះ ដោយនាំគ្នាប្រព្រឹត្តអំពើផ្ដេសផ្ដាសតាមផ្លូវកាមគុណសម្រាប់គូស្នេហ៍ទៅវិញ។
ដោយសារមានទង្វើផ្តេសផ្តាសបែបនេះហើយទើបមានកំណាព្យទូន្មានមួយតែងដោយលោកដោយ យី ឆេងអ៊ួ (ប៉េង) មានអត្ថន័យខាងក្រោម÷
បណ្ដាំម្ដាយ
១- កូនអើយឈប់ជ្រើមត្រាប់បរទេស កូនអើយឈប់ធ្វេសរឿងវប្បធម៌ខ្មែរ
កូនអើយរឿងបុណ្យមិនខ្វះទេ មិនថាយើងគេមានដូចតែគ្នា។
២-បើកូនស្រលាញ់សូមកុំជ្រុលធ្លាក់ ដប់បួនកុម្ភៈជាក់មិនវេទនា ឈប់ជ្រើមដើរហើរនាំផុងអាត្មា ស្រលាញ់ស្រីណាចូលស្តីចាស់ទុំ។
៣-បើកូនជាប្រុសគួរចេះលំទោន លំអិតលំឱនស្រីជាក្រមុំ
កុំធ្វើបាបនាងនាំកម្មពៀរធំ ធ្វើឲ្យនាងយំនាំពៀរដល់ម្ដាយ។
៤-ដប់បួនកុម្ភៈគួរភ្ញាក់គ្រប់គ្នា ឈប់នាំរូតរាឃ្លាតចេញទៅឆ្ងាយ
កូនប្រុសកូនស្រីត្រូវត្រងត្រាប់ម្ដាយ ឈប់នាំសប្បាយរឿងខុសវប្បធម៌៕
(ស្រាវជ្រាវនិងកែសម្រួលដោយ÷ចៅតាជេត)
