ខេត្ត​រតនគិរី​៖​ ក្រសួងបរិស្ថាន​ នៅថ្ងៃចន្ទ​ទី​២៦​ ខែធ្នូ​ ឆ្នាំ​២០២២នេះ​ បានឱ្យដឹងថា​ តាមការដកស្រង់ចេញពី​បុរេជីវៈចម្រុះកំណត់ត្រាផូស៊ីលនៅកម្ពុជា​ យើងបានទទួលព័ត៌មានពីមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តរតនគិរី ក្រុមការងារបានចុះពិនិត្យ ស្ថានីយផូស៊ីលដើមឈើថ្ម ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ ដែលស្ថិតនៅ ភូមិសាយ៉ស ឃុំកាឡែង ស្រុកលំផាត់ ខេត្តរតនគិរី ក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ ដែលមានចំណុចនិយាមកា WGS1984 (720755-1482844)។

តំបន់ផូស៊ីលដើមឈើថ្មនេះ បានផុសឡើងនៅក្នុងបរិវេណប្រមាណ៥០០គុណ ៥០០ម៉ែត្រ តាមដងទន្លេស្រែពក ដែលមានរយៈកម្ពស់ ប្រមាណ ១០០ម៉ែត្រ ធៀបនឹងនីវ៉ូទឹកសមុទ្រ។ ផូស៊ីលទាំងនេះមិនទាន់មានការបំផ្លាញ នៅឡើយទេ ទីតាំងនេះមានតម្លៃសម្រាប់ការសិក្សាស្រាវជ្រាវ។ ក្រុមការងារបានចុះ សិក្សាបឋមនៅខែមេសា ឆ្នាំ២០១៩ បានពិនិត្យ និងប្រមូលទិន្នន័យផូស៊ីលដើមឈើ មានចំនួន៣៥ដើម ដែលបានលេចចេញជាផ្នែកខ្លះនៅលើផ្ទៃដី (រូបទី៧៧-៨០)។ ក្នុង នោះផងដែរក្រុមការងារក៏បានជួបបំណែកផូស៊ីលពពួកតាលព្រឹក្ស (Palm Plant) ដែលស្រដៀងពពួកដើមត្នោតផងដែរ (រូប៨០)។ តំបន់នេះត្រូវបានកំណត់អាយុកាល នៅស័ក Mesozoic (មេសូស្យូអ៊ីក) ក្នុងសម័យកាល Jurassic (ជូរ៉ាស៊ីក) (២០១,៣- ១៤៥ លានឆ្នាំ) ។ ។

-កំណាយផូស៊ីលឈើ លំផាត់ឆ្នាំ២០១៩-២០២០

ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ និងឆ្នាំ២០២០ ក្រុមការងារសិក្សាផូស៊ីល នាយកដ្ឋានតំបន់ បេតិកភណ្ឌ អគ្គនាយកដ្ឋានសហគមន៍មូលដ្ឋាន នៃក្រសួងបរិស្ថាន បានធ្វើកំណាយផូស៊ីល ដើមឈើថ្ម (Petrified Wood) មួយដើមនៅក្នុងតំបន់នោះ ជាលទ្ធផលមានដូចជា៖ 

១- ដើមឈើថ្មមួយដើម មានប្រវែង១៧ម៉ែត្រ ផ្នែកខាងចុង នៅទិសខាងជើងឆៀងខាងលិច រលំមកគងនៅផ្នែកខាងលើនៃផ្ទៃដី (រូបទី៨១)។ ផូស៊ីលដើមឈើ ខាងចុងបែកជា បំណែកតូចៗ (រូបទី៨២) ដែលលេចចេញនៅផ្ទៃខាងលើ មានមុខកាត់៩០ស.ម (រូបទី ៨៣) បន្តទៅផ្នែកខាងគល់ មុជចុះបន្តិចម្ដងៗ ជ្រៅទៅៗ។ គល់ឈើថ្មមានមុខកាត់ ១៣៥ស.ម និងសំណុំឫសមានទំហំ១៨៥ស,ម ដែលស្ថិតនៅជម្រៅ១៤៥ស.ម និង បន្តក្នុងជម្រៅជាង២០០ស.ម (រូបទី៨៤)។ នៅក្នុងផ្នែកនៃសំណុំឫសដើមឈើនេះ ស្រោបដោយស្រទាប់ថ្ម យើងក៏បានរកឃើញបំណែកនៃស្លឹកឈើ ដែលកប់នៅក្នុងថ្ម បំណែកនៃថ្មខ្លះក៏បានលេចចេញជាបំណែកនៃសំបកឈើ ដែលមានស្លាកស្នាម នៅជាប់នឹងស្រទាប់ថ្ម។

២- ដើមឈើទី២ នៅខាងជើងឆៀងខាងលិចដើមឈើទី១ ក្នុងរណ្ដៅ AB(1)-AB(2) ទៅ កាន់រណ្តៅ AF(1)-AF(2) ។ យើងបានធ្វើកំណាយ ចេញប្រមាណ ៤ម៉ែត្រ ផ្នែកដែល គេរកឃើញជាផ្នែកខាងគល់ឈើ (រូបទី៨៥) ក្រុមការងារមិនបានកាយបន្តទេដោយ ផ្ដោតសំខាន់លើដើមឈើទី១។ នៅផ្នែកគល់ឈើ និងឫសនៃឈើដើមទី២នេះ ក៏បានជួប ប្រទះបំណែកស្លឹកឈើផងដែរ (រូបទី៨៦)។ បំណែកផូស៊ីលឈើត្រង់គល់ សាច់ផូស៊ីល មានពណ៌ក្រម៉ៅ និងមានស្នាមរន្ធតូចៗ (រូបទី៨៦៧)។ មានបំណែកថ្មមួយចំនួនដែល កកជាប់នឹងផូស៊ីលឈើ ដូចជាបំណែកនៃសំបកឈើ ដែលនៅជាស្លាកស្នាម (រូបទី៨៨)។

៣- មានបំណែកដើមឈើថ្ម និងមែកឈើជាច្រើនក៏បានប្រទះឃើញក្នុងរណ្ដៅកំណាយ ផងដែរ ដូចជានៅក្នុងចន្លោះរណ្ដៅកំណាយ H(1) H(-2) N(-1) N(-3) សូមមើលប្លង់ (រូបទី៨៩)។ បំណែកទាំងនោះត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងស្រទាប់ដីទី៤ ដែលផូស៊ីលនៅទីនោះកប់ក្នុងជម្រៅដីប្រមាណ១-២ម៉ែត្រ។

៤- សណ្ឋានដី៖ ដើមឈើថ្មត្រូវបានកំណាយក្នុងទំហំ ៤ម៉ែត្រគុណ ២០ម៉ែត្រ និងជម្រៅ ជ្រៅបំផុតដល់ ២.២ម៉ែត្រ។ ក្រុមការងារធ្វើកំណាយដើម្បីសិក្សា និងស្វែងយល់ អំពីស្ថានភាពនៃស្រទាប់ដី (រូបទី៩០)។ 

  -ស្រទាប់ទី១ ជាស្រទាប់ផ្នែកខាងលើ មានពណ៌ប្រផេះ ដែលកើតឡើងដោយការពុកផុយនៃរុក្ខជាតិ លាយឡំនឹងក្រួសថ្ម បាយក្រៀមតូចៗ ស្ថិតនៅផ្នែកខាងលើ ចុះក្រោម ផ្នែកខ្លះដល់ ជម្រៅ២០ស.ម។

  -ស្រទាប់ទី២ នៅខាងក្រោមស្រទាប់ទី១ មានពណ៌ប្រផេះក្រម៉ៅ ជាស្រទាប់ដែលសម្បូរ ដោយក្រួសថ្មបាយក្រៀម ខ្លះមានជម្រៅដល់៣៥ស.ម។

 

  -ស្រទាប់ទី៣ ជាស្រទាប់ដីឥដ្ឋ សើម មានពណ៌លឿង និងលាយល្បាយដីពណ៌ក្រហមតិចៗ ស្រទាប់នេះផ្នែកខ្លះមាន កម្រាស់ ៣០ស.ម ស្រទាប់ទី៣នេះ មានជម្រៅដល់ ៦០ស.ម។ ស្រទាប់ទី៤ ជាស្រទាប់ ដែលមានកម្រាស់ក្រាស់ជាងគេ និងជាស្រទាប់ដែលមានផូស៊ីលឈើ។ ផ្នែកដែលជ្រៅជាងគេ បានជីកដល់ជម្រៅ ២.២ម៉ែត្រ តែមិនទាន់ចប់សព្វគ្រប់នៅឡើយ។ នៅផ្នែកមួយនៃរណ្ដៅកំណាយ យើងក៏បានជីកដល់ផ្នែកមួយដែលស្ថិតនៅក្រោមស្រទាប់ទី៤ មាន លក្ខណៈប្រហាក់ប្រហែលនឹងថ្ម ដែលនៅក្នុងទន្លេស្រែពក។

៥- ក្រុមការងារបានយកបំណែកនៃផូស៊ីលដើមឈើទី១ ពិនិត្យ ថតក្នុងមីក្រូទស្សន៍ និងបានពិភាក្សាជាមួយអ្នកជំនាញបារាំង និង ថៃ ជាលទ្ធផលបឋម ដើមឈើនោះ ស្ថិតនៅក្នុងអំបូរនៃពពួក Conifers ( ស្រដៀងពពួកដើមស្រល់)៕ដោយ៖សហការី