ប្រទេសប៊ុលហ្គារី ៖ លោកបណ្ឌិត ជា ច័ន្ទបរិបូណ៌ ឯកអគ្គរាជទូតនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ប្រចាំនៅសាធារណរដ្ឋប៊ុលហ្គារី នៅថ្ងៃទី ៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៥ បានក្លាយជាសាស្ត្រាចារ្យកម្ពុជាម្នាក់ដំបូងបង្អស់ ដែលត្រូវបានអញ្ជើញឱ្យធ្វើបទឧទ្ទេសនាមនៅសាកលវិទ្យាល័យ សូហ្វៀ (Sofia University) ដែលជាស្ថាប័នអប់រំល្បីបំផុតមួយនៅប្រទេសប៊ុលហ្គារី។
ថ្នាក់ដឹកនាំសាកលវិទ្យាល័យបានអញ្ជើញឯកឧត្តមធ្វើបទបង្ហាញដល់និស្សិតនៃមហាវិទ្យាល័យប្រវត្តិសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ អំពីប្រវត្តិសាស្ត្រ និងដំណើរវិវត្តន៍នយោបាយរបស់កម្ពុជា តាំងពីអតីតដល់បច្ចុប្បន្ន។

លោកបានលើកឡើងថា នេះជាព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏សំខាន់មួយ ពីព្រោះវាជាលើកដំបូងដែលសាកលវិទ្យាល័យសូហ្វៀ បានអញ្ជើញសាស្ត្រាចារ្យកម្ពុជាម្នាក់ ឱ្យធ្វើបទឧទ្ទេសនាមផ្លូវការ និងចែករំលែកចំណេះដឹងអំពីប្រទេសកម្ពុជា ដល់និស្សិតបរទេស។

ក្នុងការបង្ហាញនេះ លោកបានប្រើស្លាយចំនួន ១៥៣ ស្លាយ និងវីដេអូឯកសារចំនួន ៤ ផ្ទាំង ដើម្បីបង្ហាញយ៉ាងលម្អិតពីសាវតាររបស់កម្ពុជា តាំងពីសម័យអង្គរជាតិ ដល់សម័យបច្ចុប្បន្ន។

🏛️ ព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រដែលត្រូវបានយកមកជាឧទាហរណ៍

ក្នុងចំណោមខ្លឹមសារទាំងមូល ឯកឧត្តមបានលើកឧទាហរណ៍ជាច្រើនអំពីវគ្គសម័យប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏សំខាន់ៗ របស់ប្រទេសកម្ពុជា៖
• ការទៀមទាឯករាជ្យពីបារាំង (ឆ្នាំ ១៩៥៣) ដែលជាជោគជ័យដ៏អស្ចារ្យនៅក្រោមការដឹកនាំរបស់ សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ធ្វើឱ្យប្រជាជនកម្ពុជា ទទួលបានឯករាជ្យពេញលេញក្រោយពេលជាប់អាណានិគមអស់ជាច្រើនទសវត្សរ៍។
• ប៉ុន្តែបន្ទាប់មក កម្ពុជាបានប្រឈមមុខនឹងភាពមិនស្ថិតស្ថេរនយោបាយ ដោយមាន រដ្ឋប្រហារ ឆ្នាំ ១៩៧០ បណ្តាលឱ្យសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ត្រូវដេញចេញពីអំណាច ហើយប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរពី រាជានិយម ទៅជា សាធារណរដ្ឋខ្មែរ ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកលន់ នល់។
• បន្ទាប់មក សង្គ្រាមស៊ីវិលបានផ្ទុះឡើងពាសពេញប្រទេស រហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៧៥ កម្ពុជា បានធ្លាក់ចូលក្នុងរបប កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ក្រោមការដឹកនាំរបស់ ប៉ុល ពត ដែលជារបបប្រល័យពូជសាសន៍ដ៏សាហាវបំផុត។ ប្រជាជនជាង ៣ លាននាក់ ត្រូវបានសម្លាប់ដោយអសីលធម៌។ នេះជាសម័យកាលដ៏អាប់អួរ ដែលជាតិ និងប្រជាជនកម្ពុជា មិនអាចភ្លេចបានទេ។
• ក្នុងវគ្គដ៏ងងឹតនោះ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានសម្រេចចិត្តចាកចេញពីប្រទេស ដោយប្រថុយជីវិត ដើម្បីទៅស្វែងរកជំនួយពីវៀតណាម ដើម្បីរៀបចំកងកម្លាំងសង្គ្រាមសង្រ្គោះជាតិ។ នៅពេលបង្ហាញនោះ លោកបណ្ឌិត ជា ច័ន្ទបរិបូណ៌ ក៏បានបង្ហាញវីដេអូឯកសារ ស្ដីពីដំណើរឆ្ពោះទៅរំដោះជាតិរបស់សម្តេចតេជោផងដែរ។
• ការរំដោះប្រទេសកម្ពុជាកើតឡើងនៅថ្ងៃទី ៧ មករា ឆ្នាំ ១៩៧៩ ដែលបានបញ្ចប់របបប្រល័យពូជសាសន៍ និងបើកផ្លូវឱ្យប្រទេសកម្ពុជាចាប់ផ្តើមស្ថាបនាឡើងវិញពីបាតដៃទទេ ក្នុងស្ថានភាពពិបាកដល់កម្រិតខ្ពស់។

🕊️ ដំណើរសន្តិភាព និងការកសាងជាតិ

លោកបានអធិប្បាយថា ទស្សនវិជ្ជារបស់ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន មានមូលដ្ឋានលើសេចក្តីជឿថា “សង្គ្រាម មិនអាចបញ្ចប់ដោយសង្គ្រាមបានទេ”។ ដោយហេតុនេះ សម្តេចតេជោ បានសម្រេចបោះដៃទៅរក សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ដើម្បីចរចាររកដំណោះស្រាយសន្តិភាពជាតិ។

ការចរចារនោះបានដើរតួរ យ៉ាងលំបាកចាប់ពីឆ្នាំ ១៩៨៥ រហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៩១ ដោយមានជំនួបជាបន្តបន្ទាប់ រហូតទើបនាំឱ្យកម្ពុជាទទួលបាន កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស នៅឆ្នាំ ១៩៩១។

បន្ទាប់មក កម្ពុជាបានបង្កើត សភាធម្មនុញ្ញ, រៀបចំ រដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មី, និងចេញ ច្បាប់ដាក់ខ្មែរក្រហមនៅក្រៅច្បាប់។ ក្នុងអំឡុងពេលនោះ សម្តេចតេជោ ក៏បានជួបប្រទះការប៉ងធ្វើឃាតជាច្រើនលើក ដូចជា ព្រឹត្តិការណ៍ប៉ុនប៉ងសម្លាប់នៅខេត្តសៀមរាប ប៉ុន្តែទាំងអស់បានបរាជ័យ។

ចំណែកឯមេដឹកនាំកំពូលៗនៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ក៏បានចុះចូលសម្របសម្រួលជាមួយសម្តេចតេជោ ក្រោមនយោបាយ “ឈ្នះ-ឈ្នះ” ដែលជាគន្លងដ៏សំខាន់នាំឱ្យមានសន្តិភាពពេញលេញនៅកម្ពុជា។

🌏 ការបង្រួបបង្រួមជាតិ និងសន្ទុះអភិវឌ្ឍន៍

លោកបណ្ឌិតបានបន្ថែមថា បន្ទាប់ពីសង្គ្រាមជាតិបានបញ្ចប់យ៉ាងពេញលេញនៅឆ្នាំ ១៩៩៩ កម្ពុជា បានចាប់ផ្តើមដំណាក់កាលនៃ ការបង្រួបបង្រួមជាតិ និងស្ថាបនាផ្លូវអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច។ ជារយៈពេលត្រឹមពីរឆ្នាំបន្ទាប់ កម្ពុជាបានបង្ហាញសន្ទុះសេដ្ឋកិច្ចដ៏គួរឱ្យកត់សម្គាល់ ជាមួយនឹងអត្រា កំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាមធ្យមជាង ៧% ក្នុងមួយឆ្នាំ ដែលបានរក្សាបានជាប់លាប់អស់រយៈពេលជាងពីរទសវត្សរ៍ រហូតដល់ពេលកើតមានជំងឺរាតត្បាត កូវីដ-១៩ នៅឆ្នាំ ២០២០។

សន្ទុះនៃការអភិវឌ្ឍន៍នេះ បានផ្លាស់ប្តូរមុខមាត់ប្រទេសកម្ពុជា ទាំងក្នុងវិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ សេដ្ឋកិច្ច សង្គម អប់រំ និងសុខាភិបាល។ កម្ពុជាបានក្លាយជាប្រទេសមានសន្តិភាព និងស្ថិរភាពនយោបាយ ដោយស្ថិតនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលមានសមត្ថភាពអភិវឌ្ឍលឿនជាងមុន។

🌐 កម្ពុជានៅលើឆាកអន្តរជាតិ

ក្រោមការដឹកនាំរបស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន កម្ពុជាបានចូលរួមក្នុងអង្គការ និងសមាគមអន្តរជាតិជាច្រើន ដូចជា អាស៊ាន (ASEAN), អង្គការសហប្រជាជាតិ (UN) និងសហការជាមួយប្រទេសមិត្តភក្តិជាច្រើន ដើម្បីលើកកម្ពស់កេរ្តិ៍ឈ្មោះ និងសមត្ថភាពប្រទេសនៅលើឆាកពិភពលោក។

លោកបណ្ឌិត ជា ច័ន្ទបរិបូណ៌ បានបញ្ចប់បទបង្ហាញដោយលើកទឹកចិត្តនិស្សិតឱ្យសិក្សា ស្រាវជ្រាវ និងយល់ដឹងអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រជាតិឱ្យជ្រាលជ្រៅ ព្រោះ “ប្រវត្តិសាស្ត្រ គឺជាអត្ថាធិប្បាយនៃអនាគត”។

ប្រធានបទដែលបានបង្ហាញ៖
1. តើអ្នកស្គាល់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាដែរឬទេ?
2. ដំណើរជាតិកម្ពុជា ១៥ សម័យកាល

គួររំលឹកថា ប្រធានបទ “ដំណើរជាតិកម្ពុជា” គឺជាផ្នែកមួយនៃ និក្ខេបបទបណ្ឌិតសេដ្ឋកិច្ចនយោបាយ របស់ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ជា ច័ន្ទបរិបូណ៌ ដែលមានប្រវែង ១៨០០ ទំព័រ ពោរពេញដោយព័ត៌មានប្រវត្តិសាស្ត្រ និងការវិវត្តន៍នយោបាយកម្ពុជាយ៉ាងលម្អិត ពីសម័យអង្គររហូតដល់សម័យសន្តិភាពបច្ចុប្បន្ន៕

ដោយ ៖ លោកបណ្ឌិត ជា ច័ន្ទបរិបូណ៌