ភ្នំពេញ៖ «ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ សូមយកយកឧិកាសដ៏ប្រពៃនេះ នៅក្នុងពេលដែលប្រជាពល រដ្ឋកំពុងសប្បាយរីករាយចូលរួមប្រារព្ធពិធីកាន់បិណ្ឌជាប្រពៃណីនៅទូទាំងប្រទេស។ អ្វីៗដែលយើងសប្បាយរីករាយជួបជុំក្រុមគ្រួសារបាននៅពេលនេះ គឺប្រទេសយើងបានឆ្លងកាត់រឿងរ៉ាវប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ជូរចត់ជាច្រើន។
ព្រះតេជគុណ ព្រះសង្ឃគ្រប់ព្រះអង្គ និងប្រជាពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេសពិតជាឲបានដឹងច្បាស់ហើយ នៅពេលដែលកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (ខ្មែរក្រហម) បានឈ្នះសង្គ្រាមកាន់កាប់កម្ពុជាអស់រយៈពេល ៣ឆ្នាំ ៨ ខែ ២០ថ្ងៃ កាលពីឆ្នាំ ១៩៧៥ គឺដោយសារការបំផុសមនោគមន៍វិជ្ជាអូសទាញពីគ្រប់ស្រទាប់ពលរដ្ឋ ជាពិសេសគឺក្នុងចំណោមយុវជនដោយពួកគេបាននិយាយបំផុសអំពីការ ផ្លាស់ប្តូរដែលគ្មានអ្នកមាន គ្មានអ្នកក្រ គឺអ្វីៗត្រូវតែមានភាពស្មើគ្នាដោយគ្មានប្រកាន់វណ្ណៈទាំងអស់។ តែការពិតក្រោយពីពួកគេបានកាន់អំណាចពេញដៃ គឺអ្វីៗមិនដូចពួកគេនិយាយឡើយ។ ប្រជាពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេសគឺត្រូវបាន បង្ខំអោយធ្វើការទាំងយប់ថ្ងៃគ្មានពេលសម្រាក គ្មានអាហារទទួលទាន គ្មានទីជម្រក គ្មានសាលារៀន គ្មានមន្ទីរពេទ្យ គ្មានវត្តអារាម…។ល។ ។ និយាយរួមគឺសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋ គឺត្រូវបានដកហូតចេញទាំងអស់។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ គឺប្រជាពលរដ្ឋបានស្លាប់ដោយអត់បាយ និងមួយចំនួនទៀតធំគឺត្រូវបានធ្វើ ទារុណកម្មនិងសម្លាប់ចោលដោយគ្មានការតវ៉ា។ នយោបាយនិងមនោគមន៍ បំផុសអោយមានការផ្លាស់ប្តូរដោយមេដឹកនាំជំនាន់នោះ គឺធ្វើអោយប្រជាពលរដ្ឋជាង ៣លាននាក់ ត្រូវបានស្លាប់យ៉ាងវេទនាបំផុត។
ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ បានឃើញនូវសភាពការណ៍ដ៏គ្រោះថ្នាក់នោះកំពុងបំផ្លាញកម្ពុជា ទើបនៅពេលនោះខ្ញុំចាប់ផ្តើមប្រមូលក្រុមអ្នកតស៊ូចូលព្រៃប្រមូលកម្លាំងវាយរំលំរបបវាលពិឃាតនេះបានសម្រេចដែលមានការចូលរួមសហការពីប្រទេសវៀតណាមផងដែរ ថ្ងៃទី ៧ ខែ មករា ឆ្នាំ ១៩៧៩ ដែលជាថ្ងៃប្រវត្តិសាស្ត្រ។ នៅពេលរំដោះប្រទេសបានពីរបបខ្មែរក្រហមហើយ ក៏នៅមិនទាន់មានសន្តិភាព ភាពពេញលេញនៅឡើយដែរ ព្រោះនៅពេលនោះគឺមានក្រុមចលនាអ្នកតស៊ូមួយចំនួនបានបោះជំរំនៅតាមព្រំដែនខ្មែរថៃ ដែលបន្តការវាយប្រហារជាមួយទ័ពរដ្ឋាភិបាលរបស់ខ្ញុំព្រះករុណា។ នៅពេលនោះខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំបានយល់ច្បាស់ណាស់ថា សេចក្តីសុខរបស់ប្រជាពលរដ្ឋគឺធំជាងសេចក្តីសុខរបស់ខ្ញុំ។ ដូចឃើញនៅក្នុងរូបភាពស្រាប់គឺខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំមានឯកសណ្ឋានជាទាហានគ្រប់ពេល ក្នុងការដឹក នាំគ្រប់គ្រងគ្រប់ស្ថានការណ៍ដើម្បីធានាសន្តិសុខនិងសុវត្ថិភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដោយមិនបានគិតអំពីសេចក្តីសុខផ្ទាល់ខ្លួនឡើយ។ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ បាន សម្រេចថាត្រូវតែបង្រួបង្រួមចរចាជាមួយគ្រប់ភាគីទាំងអស់ដើម្បីបញ្ចប់សង្គ្រាមកុំអោយមានការបង្ហូរឈាមខ្មែរតទៅទៀត។ ព្រោះយើងទើបបានរួចជីវិតផុតពីរបបខ្មែរក្រហមថ្មីៗក្តៅៗនៅឡើយ។
មុននឹងឈានដល់ដំណាក់ការចរចា និងចុះហត្ថលេខាជាផ្លូវការដើម្បីសន្តិភាពនៅទីក្រុងប៉ារីស ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ បានជួបប្រជុំពិភាក្សាជាមួយអតីតព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ នៅទីក្រុងប៉ារីស។ អតីព្រះមហាក្សត្រ ក៏ព្រះអង្គសព្វព្រះរាជហឬទ័យពេញចិត្តខ្លាំងណាស់ចំពោះ គោលលបំណងសន្តិភាពដើម្បីសេចក្តីសុខរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ទើបនៅថ្ងៃទី ២៣ ខែ តុលា ឆ្នាំ ១៩៩១ យើងសម្រេចបាននូវការចុះហត្ថលេខាព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសជាផ្លូវការ ដែលមានភាគី រដ្ឋកម្ពុជា ហ្វុនស៊ីនប៉ិច ភាគីលោកតាសឺនសាននិង ភាគីកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យចូលរួម។ ក្រោយមកទើបយើងរៀបចំដឹកជញ្ជូនធ្វើ មាតុភូមិនិវត្តន៍ជនភៀសសឹកដោយសារសង្គ្រាមទាំងអស់ពីតាមជំរំនៅតាមព្រំដែនវិលចូលមករួមរស់នៅក្នុងប្រទេសជាតិវិញ។ ជាបន្តបន្ទាប់ គឺយើងបានឈានទៅដល់ការរៀបចំការបោះឆ្នោតដោយសេរីលើកដំបូងនៅថ្ងៃទី ២៣ ខែ ឧសភា ឆ្នាំ១៩៩៣ ដែលប្រជាពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេសបានប្រើប្រាស់សិទ្ឋិសេរីភាពក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសមេដឹកនាំ ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ(UNTAC) លើកដំបូងនៅកម្ពុជា ។
ទោះបីមានការបោះឆ្នោតកើតឡើងរួចហើយ ក៏នៅមានមានបញ្ហាមួយចំនួនទៀត នៅបន្តកើតមានឡើងនៅតំបន់ដែលផ្តាច់ខ្លួននិងគ្រប់គ្រងដោយកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។ នៅឆ្នាំ ១៩៩៦ដល់ឆ្នាំ១៩៩៨ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ បានសម្រេចជ្រើសរើសនយោបាយឈ្នះ ឈ្នះ ចុងក្រោយក្នុងការបង្រួបបង្រួមនិងធ្វើសមាហរណកម្ម ក្រុមកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យទាំងអស់ អោយបានវឹលមករួមរស់នៅក្នុងសង្គមជាតិវិញ ដែលយើងបានបញ្ចប់សង្គ្រាមកម្ពុជាទាំងស្រុងជាស្ថាពរ។ គឺខ្មែរឈ្នះទាំងអស់គ្នា។
សន្តិភាពគឺជាសេចក្តីត្រូវការចាំបាច់បំផុតទាំងក្នុងការរស់នៅ និងក្នុងការកសាង ប្រទេស។សន្តិភាពបានផ្តល់ឧិកាសដល់កម្ពុជាបានរៀបចំការបោះឆ្នោតរៀងរាល់អាណត្តិ ហើយរាជរដ្ឋាភិបាលមានពេលវេលា ស្តារ កសាង និងអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសជាតិ។ សន្តិភាពគឺបានធ្វើអោយប្រជាពលរដ្ឋញញឹមប្រកប ដោយក្តីសង្ឃឹមទាំង អស់គ្នាក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍សង្គមក្រុមគ្រួសារអោយរីកចម្រើន។ មកទល់ថ្ងៃនេះ សន្តិភាពបានធ្វើអោយប្រទេសយើងកាន់តែរីកចម្រើនបោះជំហានទៅមុខ ។ សន្តិភាពធ្វើអោយប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅជួបជុំសុខសប្បាយរីករាយជាមួយក្រុមគ្រួសារ និង និងមានឧិកាសធ្វើបុណ្យទានទៅតាមប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់ដូចពិធីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌនៅពេលនេះជាដើម ។ សន្តិភាពដែលយើង បានទទួលពេញលេញមកទល់ពេលនេះ គឺមានការលះបង់និងពលីអាយុជីវិតមនុស្សច្រើនណាស់ ដូច្នេះយើងទាំងអស់គ្នាត្រូវតែចូលរួមបន្តថែរក្សា និងការពារសន្តិភាពអោយបានរឹងមាំល្អ ដើម្បីប្រទេសជាតិយើងកាន់តែរីកចម្រើនខ្លាំងឡើងថែមទៀត ។
គ្មានការសប្បាយរីករាយណាដែលចេញមកពីសង្គ្រាម អស្ថិរភាពនិងការប្រឈមមុខនោះទេ។ ត្រូវរួមគ្នាការពារនៅអ្វីដែលយើងកំពុងមាន ពិសេសគឺសន្តិភាព។ ចុងបញ្ចប់ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ សូមប្រគេនពរដល់ព្រះតេជគុណ ព្រះសង្ឃគ្រប់ព្រះអង្គ និងជូនពរដល់ប្រជាពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេស សូមទទួលពុទ្ធពរ៤ប្រការគឺ អាយុ វណ្ណៈ សុខៈ ពលៈ កុំបីឃ្លៀងឃ្លាតឡើយ ហើយសូមបានសប្បាយរីករាយនៅក្នុងពិធីបុណ្យភ្ជំបិណ្ឌនេះទាំងអស់គ្នា» ៕
