ដូចក្រុមអ្នកវិភាគធ្លាប់បានលើកឡើងថា វត្តមានយោធាអាមេរិក ដល់ទីណា ទីនោះមិនទទួលបានសុខសន្តិភាព ស្ថេរភាពនោះឡើយ គឺមានតែអំពើហឹង្សា សង្គ្រាមស៊ីស៊ីវិល ឬ ប្រឈមមុខតានតឹង រវាងប្រទេសជិតខាង ។ ការប្រឈមមុខតានតឹងនៅក្នុងតំបន់និមួយៗគឺជា ទីផ្សារដ៏សំខាន់ របស់អាមេរិកនៅក្នុងការលក់អាវុធ ។ កាលពីឆ្នាំ ២០១៨ ប្រាក់ចំណូលរបស់អាមេរិក ពីការលក់អាវុធមានរហូតដល់ទៅជិត ៥៦ពាន់លានដុល្លារ អាមេរិក កើនឡើងជាង ១០ពាន់លានដុល្លារ បើប្រៀបធៀបនិងឆ្នាំ២០១៧។
ដើម្បីធ្វើឲ្យមុខជំនួញអាវុធ កាន់តែមានទីផ្សារខ្ពស់ គឺត្រូវតែធ្វើឲ្យតំបន់ដែលមានសក្តានុពលសេដ្ឋកិច្ច ប្រឈមមុខតានតឹងដាក់គ្នា ។ តំបន់ដែលអាមេរិកសំឡឹងឃើញនាឆ្នាំ២០១៩នេះ គឺតំបន់អាស៊ីដែលមានសេដ្ឋកិច្ចរីកចំរើនជាងគេទាំងអស់ ។
នៅពេលនេះអាមេរិកបានបង្កើនវត្តមានយោធានៅសមុទ្រចិនភាគខាងត្បូង ដោយ យន្តហោះទម្លាក់គ្រាប់យុទ្ធសាស្ត្រ របស់អាមេរិក B-52 បានហោះហើរនៅតំបន់ជិតប្រជុំកោះ សមុទ្រចិនខាងត្បូង ។ យន្តហោះទម្លាក់គ្រាប់ B-52H Stratofortness បានហោះហើរចេញពីទីតាំងទ័ពអាកាស Andersen លើកោះ Guam ចូលរួមសកម្មភាព ហ្វឹកហាត់របស់កម្លាំងទាហានអាកាសអាមេរិកនៅដែនសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក។
នៅក្នុងសេចក្តីប្រកាស របស់កម្លាំងទាហានអាកាសអាមេរិកបានបញ្ជាក់ថា «យន្តហោះទម្លាក់គ្រាប់មួយគ្រឿង ប្រភេទ B-52 បានហោះហើរនៅតំបន់សមុទ្រចិនភាគខាងត្បូង មុនពេល វិលត្រឡប់ទៅកាន់ទីតាំងនៅកោះ Guam វិញ ។ចំណែកមួយគ្រឿងទៀតបានហោះហើរ នៅលើដែនអាកាស ជិតប្រទេសជប៉ុន ជាមួយកម្លាំងទាហានអាកាសជប៉ុន មុនពេលវិលត្រឡប់ទៅកាន់ទីតាំងវិញ»។
សកម្មភាពខាងលើ គឺជាផ្នែកមួយនៃការ ហោះហើរ របស់កម្លាំងទាហានអាកាសអាមេរិក ត្រៀមលក្ខណះធ្វើសង្គ្រាម ក្រោមការបញ្ជារ ពីទីបញ្ជាការកងទ័ពអាមេរិកប្រចាំនៅប៉ាស៊ីហ្វិក នោះ។ជើងហោះហើរត្រូវបានធ្វើឡើងស្របតាមច្បាប់អន្តរជាតិ។
បច្ចុប្បន្នអាមេរិក បានបញ្ជូនយន្តហោះទម្លាក់គ្រាប់យុទ្ធសាស្ត្រដ៏ទំនើបរបស់ខ្លួន មកកាន់ ទីតាំងAndersen នៅលើកោះ Guam ក្នុងនោះមានយន្តហោះ B-1,B-52 និង B-2 ។
ក្រៅពីយន្តហោះអាមេរិក ក៏បានបញ្ជូននាវាចម្បាំងពីរគ្រឿង ចូលទៅកាន់ដែនសមុទ្រចិនខាងត្បូង ជិតប្រជុំកោះដែលមានវិវាទ រវាងចិននិងវៀតណាម ។ ក្រៅពីនេះអាមេរិកក៏តែងតែបង្ហាញវត្តមានកម្លាំងទាហានជើងទឹកនៅជិតតៃវ៉ាន់ ហ្វីលីពីន … ដើម្បីទប់ស្កាត់ឥទ្ធិពលយោធារបស់ចិននៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
ចំណែករដ្ឋាភិបាលទីក្រុងប៉េកាំងវិញបានចោទប្រកាន់អាមេរិកថាកំពុងតែបំផ្លាញសុខសន្តិភាព ស្ថេរភាពនិងទំនាក់ទំនងមិត្តភាពយ៉ាងល្អប្រសើរ រវាង ចិន និងប្រទេសនៅតំបន់អាស៊ានដែលមានដែនសមុទ្រ រួមនៅសមុទ្រចិនភាគខាងត្បូង ។
បច្ចុប្បន្ន ប្រទេសចិនបានធ្វើការជាមួយនឹងក្រុមប្រទេសទាំង ១០ នៃសមាគមអាស៊ានអំពីក្រុមប្រតិបត្តិក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលអាចជួយកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃគ្រោះអាក្រក់ផ្សេងៗមិនឲ្យកើតឡើង។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់អ្នកវិភាគនានាផ្នែកដែនសមុទ្រ។
ភាគីទាំងអស់បានឯកភាពគ្នាចាប់ផ្ដើមការពិភាក្សាអំពីក្រុមប្រតិបត្តិរួមគ្នាប៉ុន្តែមិនបានសម្រេចលទ្ធផលអ្វីឡើយគិតត្រឹមឆ្នាំ ២០១៨ ហើយក៏គ្មានការរំពឹងទុកភ្លាមៗណាមួយថានឹងមានដំណោះស្រាយនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ នេះដែរ។
ប្រទេសចិនចង់បន្តការពិភាក្សាក្នុងលក្ខណៈរវាងប្រទេសនិងប្រទេស និងអំពីគម្រោងសាងសង់កោះជាមុនសិន ដោយសារតែខ្លាចថា ក្រមប្រតិបត្តិនេះនឹងរឹតត្បិតសកម្មភាពនានារបស់ខ្លួននៅពេលអនាគត។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវនានាផ្នែកដែនសមុទ្រ។
ប្រទេសចិនកំពុងអភិវឌ្ឍវិស័យទេសចរណ៍នៅក្នុងប្រជុំកោះ Paracel។ ប្រទេសចិនបានតាំងទីយន្តហោះចម្បាំង និងប្រហែលទំនងជាបានដាក់គ្រាប់មីស៊ីលនៅលើប្រជុំកោះ Spratly ដែលខ្លួនកំពុងកាន់កាប់នៅក្នុងឆ្នាំនេះ។ នេះបើយោងតាមទិន្នន័យអង្គការស្រាវជ្រាវគោលនយោបាយមួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។
លោក Jonathan Spangler ប្រធានអង្គការស្រាវជ្រាវគោលនយោបាយសមុទ្រចិនខាងត្បូងក្នុងទីក្រុងតៃប៉ិ កោះតៃវ៉ាន់ បាននិយាយថា៖ «យុទ្ធសាស្ត្ររបស់ចិនទាក់ទងនឹងក្រមប្រតិបត្តិនេះគឺធ្វើយ៉ាងណាឲ្យគេមើលឃើញថាខ្លួនមានឆន្ទៈចង់សម្រេចឲ្យបាននូវក្រមប្រតិបត្តិនេះ ប៉ុន្តែធាតុពិតគឺប្រទេសចិនចង់ពន្យារពេលឲ្យកាន់តែយូរតាមដែលអាចធ្វើទៅបានតែប៉ុណ្ណោះ»។
លោក Alan Chong សាស្ត្រាចារ្យនៃមហាវិទ្យាល័យ S. Rajaratnam សម្រាប់ការសិក្សាកិច្ចការអន្តរជាតិនៃសាកលវិទ្យាល័យបច្ចេកវិទ្យា Nanyang នៅក្នុងប្រទេសសិង្ហបុរី បាននិយាយថា៖ «ជាទូទៅ ខ្ញុំគិតថា បណ្ដាប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍ដែលជាប់សមុទ្រ មានការប្រយ័ត្នប្រយែងចំពោះប្រទេសចិន។ ក្នុងចំណោមនោះ យើងឃើញមានដូចជាប្រទេសហ្វីលីពីនរបស់លោកប្រធានាធិបតី Duterte ផងដែរ ដែលទោះបីជាលោក Duterte បានបង្ហាញពីចំណងមិត្តភាពដ៏អស្ចារ្យជាមួយនឹងប្រធានាធិបតីចិនលោក Xi Jinping ក្នុងអំឡុងពេលដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋកាលពីដើមឆ្នាំ ២០១៨ ក៏ដោយ ក៏លោកនៅតែមានការប្រយ័ត្នប្រយែងចំពោះប្រទេសចិនដដែល»។
លោកប្រធានាធិបតី Rodrigo Duterte មានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយនឹងប្រទេសចិន តាំងពីលោកចូលកាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ មកម្ល៉េះ ដែលទំនាក់ទំនងនេះឈានដល់កម្រិតកំពូលនៅពេលលោកប្រធានាធិបតី Xi Jinping ធ្វើទស្សនកិច្ចទៅកាន់ប្រទេសហ្វីលីពីនកាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំមុន៕
ដោយ៖ មែវ សាធី
