ភ្នំពេញ៖ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយនៃរាជបណ្ឌិត្យសភា លោកបណ្ឌិត ស៊ឺន សំ បានកត់សម្គាល់ឃើញថា ស៊ុយអែត ដកទូតចេញពីកម្ពុជាក្រោមលេសសិទ្ធិមនុស្សធ្លាក់ចុះខ្លាំង ប៉ុន្តែទៅបើកស្ថានទូតនៅកូរ៉េខាងជើង ដែលសិទ្ធិមនុស្សនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យអន់ជាងកម្ពុជាទៅទៀត ហើយអ្វីលើសពីនេះស៊ុយអែតនិយាយពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សបានយ៉ាងពីរោះ ប៉ុន្តែបែជាលក់យន្តហោះចម្បាំងទៅឱ្យថៃ ទាំងដែលថ្មីៗនេះ ថៃ ធ្លាប់យកយន្តហោះចម្បាំងជំនាន់មុនបើកការវាយប្រហារទាំងកំរោលបំពានច្បាប់អន្តរជាតិ កម្ទេចហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធស៊ីវិល សម្លាប់ពលរដ្ឋស្លូតត្រង់ ប៉ះពាល់សិទ្ធិមនុស្ស។
លោកបណ្ឌិត ស៊ឺន សំ ចេញមកប្រតិកម្មដូច្នេះនាព្រឹកថ្ងៃទី២៦ ខែសីហា បន្ទាប់ពីកាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែសីហា ស៊ុយអែត ចុះហត្ថលេខាលក់យន្តហោះចម្បាំងជំនាន់ថ្មី Gripen E/F ឱ្យទៅថៃចំនួន៤គ្រឿង ដែលស៊ុយអែតនឹងប្រគល់ឱ្យចាប់ពីចុងឆ្នាំ២០២៥ ដល់ឆ្នាំ២០៣០ ខណៈដែលកាលពីចុងខែកក្កដា ក្នុងសង្គ្រាម៥ថ្ងៃ ថៃបានប្រើប្រាស់ យន្តហោះចម្បាំង Gripen C/D ដែលពួកគេបានទិញពីស៊ុយអែតកាលឆ្នាំ២០១១ រួមជាមួយយន្តហោះចម្បាំង បំពាក់គ្រាប់បែកចង្កោម គ្រាប់បែកទម្ងន់ធ្ងន់ដូចជា និងផ្សែងគីមីពុលវាយប្រហារលើកម្ពុជា កម្ទេចប្រាសាទព្រះវិហារសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក សម្លាប់ពលរដ្ឋស្លូតត្រង់ជាច្រើន។
យោងតាមរយៈគណនីហ្វេសប៊ុកផ្លូវការរបស់លោកបណ្ឌិត ស៊ឺន សំ បង្ហាញការកត់សម្គាល់ដូច្នេះ៖«ប្រទេសស៊ុយអែត បានសម្រេចចិត្តដកស្ថានទូតចេញពីប្រទេសកម្ពុជា ដោយលើកហេតុផលថាមានការធ្លាក់ចុះខ្លាំងនៃសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងប្រទេសនេះ។ ប៉ុន្តែក្រោយមក គាត់បែរជាទៅបើកស្ថានទូតឡើងវិញនៅកូរ៉េខាងជើង ដែលជាប្រទេសមួយត្រូវបានគេស្គាល់ថាមានកំណត់ត្រាសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមិនល្អជាងកម្ពុជាទៅទៀត។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ គាត់ថែមទាំងបានចូលរួមក្នុងការលក់យន្តហោះទម្លាក់គ្រាប់បែកទៅឱ្យប្រទេសផ្សេងទៀត ដែលបានប្រើប្រាស់សព្វាវុធទាំងនោះដើម្បីវាយប្រហារនៅកម្ពុជាបណ្តាលឱ្យជនស្លូតត្រង់ជាច្រើនបាត់បង់ជីវិត។»។
តាមលោកបណ្ឌិត ស៊ឺន សំ សកម្មភាពរបស់ស៊ុយអែតបែបនេះ បានបង្ហាញឱ្យឃើញច្បាស់ថា ការនិយាយអំពីសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ជួនកាលគ្រាន់តែជាពាក្យសំដីដ៏ស្រស់ស្អាតដែលប្រើដើម្បីបិទបាំងផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន ឬគោលបំណងនយោបាយប៉ុណ្ណោះ។ ពាក្យសំដីទាំងនោះ ទោះបីជាស្តាប់ទៅហាក់មានឧត្តមគតិក៏ដោយ ប៉ុន្តែបើគ្មានការអនុវត្តជាក់ស្តែងដែលស្របនឹងគោលការណ៍ទាំងនោះទេ វាគ្រាន់តែជាពាក្យទទេប៉ុណ្ណោះ។ ផ្ទុយទៅវិញ អ្វីដែលសំខាន់គឺត្រូវសង្កេតមើលទង្វើជាក់ស្តែង និងផលប៉ះពាល់នៃសកម្មភាពទាំងនោះ ដើម្បីវាយតម្លៃថាតើមានភាពស្មោះត្រង់ ឬគ្រាន់តែជាការប្រើឧត្តមគតិជាលេសដើម្បីសម្រេចផលប្រយោជន៍ផ្សេង។
អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បណ្ឌិត ស៊ឺន សំ ប្រាប់ពលរដ្ឋកម្ពុជាថា មុននឹងជឿសម្ដីរបស់បរទេស ត្រូវពិនិត្យមើលទង្វើជាក់ស្ដែងសិន។ លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា៖« នៅពេលដែលគេនិយាយអំពីសិទ្ធិមនុស្ស ឬលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ យើងគួរតែប្រុងប្រយ័ត្ន និងពិនិត្យឱ្យច្បាស់លាស់អំពីបរិបទ និងគោលបំណងនៅពីក្រោយ។ ការវិនិច្ឆ័យមិនគួរផ្អែកតែលើពាក្យសំដីដ៏ល្អផូរផង់នោះទេ ប៉ុន្តែត្រូវផ្អែកលើទង្វើ និងលទ្ធផលជាក់ស្តែងដែលអាចវាស់វែងបាន។ តាមរយៈការសង្កេតបែបនេះ យើងនឹងអាចស្វែងយល់បានកាន់តែច្បាស់អំពីភាពស្មោះត្រង់ និងគោលបំណងពិតប្រាកដនៅពីក្រោយការប្តេជ្ញាចិត្តទាំងនោះ។»។
សូមរម្លឹកថា ស៊ុយអែតបានប្រកាសបិទទ្វារការិយាល័យស្ថានទូតរបស់ខ្លួនប្រចាំនៅកម្ពុជាចាប់ពីចុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤ ទាំងដែលប្រទេសស៊ុយអែតបានភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងការទូតជាផ្លូវការជាមួយកម្ពុជានៅក្នុងឆ្នាំ១៩៦១។
គួររម្លឹកដែរថា សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី០៦ ខែសីហា ធ្លាប់លើកឡើងថា ប្រទេសដែលលក់យន្តហោះ ចម្បាំងឲ្យថៃ ត្រូវរឹតបណ្តឹងលើកិច្ចសន្យាប្រើប្រាស់យន្តហោះ ព្រោះកន្លងទៅនេះថៃបានប្រើយន្តហោះ ដែលទិញពីអាមេរិក និងស៊ុយអែត វាយចូលជ្រៅក្នុងទឹកដីកម្ពុជា។ កម្ពុជាមិនជំទាស់នឹងស៊ុយអែត ដែលលក់យន្តហោះចម្បាំងឲ្យថៃទេ តែត្រូវកំណត់កុំឲ្យថៃប្រើប្រាស់យន្តហោះវាយប្រហារចូលទឹកដីកម្ពុជា ឬទឹកដីឡាវ ឬម៉ាឡេសុី ឬមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលជាប្រទេសជាប់ព្រំដែនជាមួយថៃ៕
ដោយ៖តារា
