រដ្ឋសភានឹងប្រជុំអនុមត័លើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីការគ្រប់គ្រង សមាគមន៍ និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល នៅថ្ងៃទី១៣ កក្កដានេះ ។ ការសំរេចនេះដូចជាប្រញាប់ពេកណាស់ មិនទុកពេលឲ្យតំណាងរាស្ត្រពិចារណា ក្រោយពីសិក្ខាសាលានៅសភាមិនបានមួយអាទិត្យផង ។ សិក្ខាសាលានេះ រដ្ឋសភាមិនបានផ្ដល់ពេលវេលាសមសួនសម្រាប់ការពិភាក្សាឡើយ ។ បើតាមសភាអាស៊ានទទួលបន្ទុកផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស កាលពីថ្ងៃ០៩កក្កដា បានទទូចឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទម្លាក់ចោលសេចក្ដីព្រាងច្បាប់អង្គការ និងសមាគមន៍ដ៏ចម្រូងចម្រាសមួយនេះ។ ស្ថាប័នដដែលនេះចាត់ទុកថា សេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះត្រូវបានរៀបរៀងឡើងដើម្បីគាបសង្កត់ សិទ្ធិបង្កើតសមាគមន៍ និងការបញ្ចេញមតិនៅកម្ពុជា ពីព្រោះមាត្រាខ្លះមិនចាំបាច់ និងអាចក្លាយជាឧបករណ៍ដើម្បីបំបិទមាត់និងបង្ក្រាបអ្នកនយោបាយប្រឆាំង និងសមាគមន៍ស្របច្បាប់ណាដែលហ៊ានសំដែងមតិប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល ។
ក្រុមអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលបានតវ៉ា ជាច្រើនលើក ជាច្រើនសារមកហើយអោយរដ្ឋាភិបាល និងរដ្ឋសភា ទម្លាក់ចោលច្បាប់នេះ ឬត្រូវពិគ្រោះយោបល់សេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះឲ្យបានពេញលេញ ដោយសំអាងថាជាច្បាប់ ដែលរឹតត្បិតសេរីភាព និងបង្អាក់ដំណើរការរបស់ពួកគេក្នុងការបំពេញការងារបម្រើសហគមន៍។ លើសពីនេះពួកគេអំពាវនាវអោយម្ចាស់ឆ្នោតពិចារណាពុំបោះឆ្នោតអោយ គណបក្សណា ដែលគាំទ្រការអនុម័តច្បាប់ សមាគមន៍ និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ។
នៅព្រឹកថ្ងៃទី៧ កក្កដា នេះ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលក្នុងស្រុក រៀបចំសិក្ខាសាលា ដើម្បីពិគ្រោះ និងវិភាគផ្នែកច្បាប់លើទម្រង់នៃសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ដ៏ចម្រូងចម្រាស នេះ មុននឹងបញ្ជូនទៅរដ្ឋសភាសម្រាប់ការពិភាក្សាដេញដោល។
អង្គការដែលរៀបចំសិក្ខាសាលានេះ រួមមាន គណៈកម្មាធិការសហប្រតិបត្តិការដើម្បី កម្ពុជា វេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្ដីពីកម្ពុជា មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា គណៈកម្មការប្រព្រឹត្តិកម្មនៃអង្គការសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ហៅកាត់ថា ច្រាក់ (CHRAC) និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធមួយចំនួនទៀត។ អង្គសិក្ខាសាលា បានគូសបញ្ជាក់ពីចំណុចមួយចំនួននៃសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះ ដែលរឹតត្បិតប្រតិបត្តិការរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល។
នាយកប្រតិបត្តិនៃគណៈកម្មាធិការសហប្រតិបត្តិការដើម្បីកម្ពុជា លោក សឿង សារឿន លើកឡើងថា ភាគច្រើននៃសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះ ត្រូវបានតាក់តែងឡើងដោយផ្ទុយពីក្របខ័ណ្ឌគតិយុត្តិជាតិ និងអន្តរជាតិ៖ «អ្នកវិភាគជាតិ និងអន្តរជាតិ ខ្ញុំ ឃើញសឹងតែក្នុងចំណោម ៣៩មាត្រានៃ ៩ជំពូកហ្នឹង មានរហូតទៅដល់ ៧៥% នៃឯកសារហ្នឹង គឺបង្កប់អត្ថន័យដែលពិបាកនឹងយល់ ពិបាកនឹងទទួលយកបាន ហើយពិបាកនឹងយល់ ពិបាកនឹងទទួលយកបានហ្នឹង គឺធ្វើឲ្យច្បាប់ហ្នឹងអាក្រក់ ធ្វើឲ្យច្បាប់ហ្នឹងពិបាកអនុវត្ត ធ្វើឲ្យច្បាប់ហ្នឹងប៉ះពាល់សិទ្ធិសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងការ ចូលរួមក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេស»។
ក្រុមសមាគមន៍ និង អង្គការនានាមានយោបល់ ហើយប្រឆាំងជាដាច់ខាតនឹងច្បាប់ដោយថា “ ច្បាប់នេះគេធ្វើដើម្បីផលប្រយោជន៍នយោបាយ គេពុំគិតអំពីផលប្រយោជន៍សាធារណៈនោះទេ ។ ច្បាប់នេះ គឺដើម្បីរឹតបន្តឹងអង្គការធ្វើការនៅមូលដ្ឋាន ។ អង្គការមូលដ្ឋានខ្លះអាចនឹងលុបឈ្មោះចោលតែម្តង “ ។
តែចំឡែក ផ្ទុយទៅវិញ លោក នាយករដ្ឋមន្ត្រី អះអាងថា ការបង្កើតច្បាប់ ស្ដីពីអង្គការ និង សមាគមន៍មិនមែនជាច្បាប់សម្លាប់អង្គការ និងសមាគមន៍ទេ ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញច្បាប់នេះនឹងធានាប្រសិទ្ធភាពនិងនិរន្តរភាពរបស់អង្គការ សមាគមន៍ ដូចចែងនៅក្នុងមាត្រា ១ នៃច្បាប់នេះ។
សំដីនេះ ខ្ញុំនឹកទៅដល់ពួកខ្មែរក្រហម ដែលវាកំពុងសំលាប់រង្គាលប្រជាពលរដ្ឋ និង បំបាត់សាសនា ពួកវាស្រែកថា វាការពារប្រជាជន និង សាសនា ។
ចំពោះអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលនៅស្រុកខ្មែរមួយ ដែលមានសារៈសំខាន់ជាងគេ គឺកាកបាទក្រហមកម្ពុជាដែលដឹកនាំដោយលោកជំទាវ ប៊ុនរ៉ានី ហ៊ុនសែន ជាភរិយាប្រធានបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ព្រមទាំងលោកជំទាវជាច្រើនទៀត ដែលជាភរិយា របស់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់គណបក្សនេះ ។ អង្គការនេះ មានការរើសអើងក្នុងកិច្ចប្រតិបត្តិការរបស់ខ្លួន ដោយជួយជនរងគ្រោះដោយរើសមុខដែលផ្ទុយនឹងគោលការណ៍ទាំង ៧ ចំណុចដែលអង្គការកាកបាទក្រហមអន្តរជាតិគេតំរូវឲ្យគោរព ។ ហេតុនេះអ្នកដឹកនាំកាកបាទក្រហមកម្ពុជាបានក្បត់នឹងគោលការណ៍ ព្រមទាំងរំលោភទៅលើការទុកចិត្តរបស់ក្រុមដៃគូរ និង អ្នកគាំទ្រដូចជាពួកយុវជន ដែលគ្នានឹកស្មានថាកាកបាទក្រហមកម្ពុជា គោរពគោលការណ៍បានត្រឹមត្រូវ ។
បើតាមមាត្រា២៤ នៃច្បាប់នេះ ចែងថា ៖ “ អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលក្នុងស្រុក អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលបរទេស ឬ សមាគមន៍បរទេសត្រូវប្រកាន់ជំហរអព្យាក្រឹតចំពោះគ្រប់គណបក្សនយោបាយនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ។” ដោយ នៅក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកជំទាវ ប៊ុនរ៉ានី ហ៊ុនសែន ជាភរិយាប្រធានបក្សប្រជាជនកម្ពុជា តើកាកបាទក្រហមកម្ពុជាអាចប្រកាន់ជំហរអព្យាក្រឹតចំពោះគ្រប់គណបក្សនយោបាយនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបាន ឬ ទេ? មិនចាំបាច់ឆ្ងល់ទេ កាកបាទក្រហមកម្ពុជា មានលំអៀងទៅ គាំទ្រ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាតាំងមុនម្ល៉េះ ហើយទៅអនាគតក៏អត់ដូរដែរ បើប្រសិនណាជាមិនដូរអ្នកដឹកនាំ ។ ហេតុនេះកាកបាទក្រហមកម្ពុជា នៅក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកជំទាវ ប៊ុនរ៉ានីហ៊ុនសែន គឺផ្ទុយទៅនឹងមាត្រា ២៤ នៃច្បាប់នេះទៅហើយ ។
បើតាមការអង្កេតរបស់លោកតាំង សារ៉ាដា អ្នកកាសែតវិទ្យុអាស៊ីសេរី បានរាយការណ៍កាលពីថ្ងៃទី ២៨ តុលា ២០១៤ ក្រោមជើងថា “កាកបាទក្រហមកម្ពុជាមានទិសដៅ និង សកម្មភាពស្របទៅតាមគោលការណ៍ជាមូលដ្ឋានមនុស្សធម៍ដែរឬទេ” (Fraud Cambodian Red Cross Bun Rany Hun Sen) សូមអញ្ចើញមើលក្នុងWEBSITE៖
https://www.youtube.com/watch?v=DMqu2u6UDEY
អ្នកកាសែតនេះបានធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍ច្បាស់លាស់ ព្រមទាំងថា កាកបាទក្រហមកម្ពុជាជាអង្គការមួយសំរាប់សំអាតប្រាក់ក្រខ្វក់ ដែលហាមនៅក្នុងមាត្រា ៣៦ នៃច្បាប់នេះ ។ ហេតុនេះ បើប្រសិនណាជាច្បាប់នេះអនុម័ត កាកបាទក្រហមកម្ពុជាត្រូវតែរំលាយចោល ហើយរកអ្នកដឹកនាំថ្មីជាដាច់ខាត ។
ច្បាប់នេះនឹងអនុមត័ ដោយសារតែពួកតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលប្រុងតែ “សំពះគាំទ្ររាជរដ្ឋាភិបាល” តែប៉ុណ្ណោះ ។
លិម គិម យ៉ា តំណាងរាស្ត្រមណ្ឌលកំពង់ធំ សមាជិកគណៈកម្មការសេដ្ឋកិច្ច ហិរញ្ញវត្ថុ ធនាគារ និង សវនកម្មនៃរដ្ឋសភា
