ទន្លេមេគង្គមានប្រវែងដល់ទៅ ៤.៣៥០ គីឡូម៉ែត្រ ដែលជាដងទន្លេ ដូចជាសរសៃឈាម របស់ប្រទេសតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ហូរកាត់ប្រទេសចំនួន ៦ ដែលមានប្រភពមកពីតំបន់ខ្ពង់រាបទីបេ របស់ប្រទេសចិន ឆ្លងកាត់ព្រំដែននៃប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ឡាវ ថៃ កម្ពុជា និងចុងក្រោយប្រទេសវៀតណាម។ ចុងបញ្ចប់នៃទន្លេនេះគឺហូរចូលសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ទន្លេមេគង្គ ជាតំបន់នេសាទខ្ពស់បំផុតនៅលើពិភពលោកដែលមានតម្លៃ ១៧ ពាន់លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំៗ។ ប្រជាជនប្រមាណ ៦០លាននាក់រស់នៅតាមដងទន្លេមេគង្គហើយ ៨០ ភាគរយនៃពួកគេរកប្រាក់ចិញ្ចឹមជីវិតបានពីទន្លេនេះ។
ការពន្លឿនការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនៅតាមដងទន្លេមេគង្គកំពុងធ្វើឱ្យផលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងរួមទាំងបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុកាន់តែអាក្រក់ទៅៗ ។ នៅឆ្នាំនេះប្រជាជននៅតំបន់ ទន្លេមេគង្គបន្តទទួលរងនូវគ្រោះរាំងស្ងួតដ៏អាក្រក់បំផុតមួយមិនធ្លាប់មានក្នុង១សតវត្សរ៍នេះ។ នៅរដូវប្រាំងដែលមិនមានភ្លៀងធ្លាក់ ទឹកនៅទន្លេមេគង្គក្រោមបានមកពីផ្ទាំងទឹកកកនៅហិម៉ាឡៃយ៉ា ហូរកាត់ប្រទេសចិន។ ដូច្នេះប្រទេសចិនមានចំនួន ៤០% នៃលំហូរនៃទន្លេមេគង្គក្រោមនៅរដូវប្រាំង។ ខ្សែទឹកខាងលើប្រទេសចិនមានទំនប់វារីអគ្គិសនីចំនួន ១១ ដែលផ្ទុកទឹកបានចំនួន ៤៧ ពាន់លានម៉ែត្រគូប។ ទំនប់ទាំងនេះបានចាប់ផ្តើមជះឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានដល់ជលផល ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី និងដំណាំកសិកម្មនៅខ្សែទឹកខាងក្រោម។ ក្រៅពីទំនប់វារីអគ្គិសនីចិនទាំង ១១ ខ្សែខាងលើទំនប់វារីអគ្គិសនីឡាវ មានទំនប់ចំនួន ២ នៅលើដងទន្លេមេគង្គគឺសាយ៉ាបូរី និងដនសាហុង។ ប្រទេសកម្ពុជានិងប្រទេសវៀតណាមកំពុងប្រឈមនឹងហានិភ័យនៃ ផលប៉ះពាល់ ទាំងបរិមាណទឹក និងគុណភាពទឹក ។
បន្ទាប់ពីការអនុវត្តគម្រោងទំនប់វារីអគ្គិសនីនិងផលប៉ះពាល់នៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុលំហូរទឹកទន្លេមេគង្គនៅផ្នែកជាច្រើននៃខ្សែទឹកខាងក្រោមប្រឈមកង្វះទឹក។ កម្ពស់ទឹកទន្លេមានការផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងឆាប់រហ័ស រដូវប្រាំង ប្រឈមកង្វះទឹក រដូវវស្សា ប្រឈមនិងជនលិច ប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់ជីវភាព ពលរដ្ឋរាប់សិបលាននាក់រស់នៅតាមដងទន្លេ។ វារីវប្បកម្មការធ្វើកសិកម្មនិងការដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវទឹកបានជួបការលំបាកនៅពេលដែលកម្ពស់ទឹកបានធ្លាក់ចុះដល់កម្រិតទាបបំផុត។
ប៉ុន្តែក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះកម្ពស់ទឹកទន្លេដែលឆ្លងកាត់ប្រទេសថៃមានកម្រិតទាបខ្លាំងណាស់។ នៅណុងខៃប្រទេសថៃទឹកហូរយឺតបង្កើតបានជាទស្សនីយភាពប្លែកដែលទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរក្នុងប៉ុន្មានខែថ្មីៗនេះ។ ទឹកទន្លេថ្លាមិនមានដីល្បាប់ទេ នៅកន្លែងខ្លះទឹកឆ្លុះបញ្ចាំងពីលើមេឃនិងមានពណ៌ខៀវ ដូចជាទឹកសមុទ្រ។ អ្នកភូមិនៅទីនេះបាននិយាយថាពួកគេមិនដែលបានឃើញពីបាតុភូតនេះទេ។
សម្រាប់ប្រជាជនជាច្រើននៅក្នុងប្រទេសឡាវថាមពលវារីអគ្គិសនីបាននាំមកនូវភាពរីកចំរើននិងសក្តានុពលនៃការអភិវឌ្ឍន៍។ ប្រទេសឡាវមានមហិច្ឆិតាប្រើប្រាស់ធនធានដ៏សម្បូរបែបនៃទន្លេនេះដើម្បីផ្លាស់ប្តូរជីវិតរបស់ប្រជាជនដែលរស់នៅក្នុងភាពក្រីក្រអស់រយៈពេលជាយូរមកហើយ។ ខ្សែទឹកខាងក្រោមពីហ្លួងព្រះបាងទំនប់សាយ៉ាបូរីចាប់ផ្តើមដំណើរការនៅខែតុលាឆ្នាំ ២០១៩ ។ ទិន្នផលថាមពលដែលមានសក្តានុពលរបស់រោងចក្រគឺ ១,២៨៥ មេហ្គាវ៉ាត់ ។ កាលពីមុនមានគ្រួសារតិចតួចណាស់នៅឡាវដែលមានអគ្គិសនីប្រើប្រាស់។ ប៉ុន្តែរហូតមកដល់ពេលនេះប្រជាជនជិត ៩៤% មានអគ្គិសនីប្រើប្រាស់ធ្វើឱ្យជីវិតកាន់តែងាយស្រួល។ ប៉ុន្តែវាបានជះឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងដល់ការអភិវឌ្ឍទន្លេប្រកបដោយនិរន្តរភាព ជនជាតិឡាវដែលរស់នៅតាមដងទន្លេក៏ត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ជាបណ្តើរ ៗ ពីផលប៉ះពាល់នៃទំនប់វារីអគ្គីសនីដែលប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថានផលិតកម្មកសិកម្មការធ្វើស្រែនិងនេសាទនៅតាមដងទន្លេមេគង្គ។
នៅកម្ពុជា ទន្លេមេគង្គ បឹង ទន្លេសាបធំជាងគេនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ កំពុងប្រឈមនឹងកង្វះទឹកយ៉ាងខ្លាំង ។ ប៉ុន្តែឆ្នាំនេះដោយសារឥទ្ធិពលនៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុទឹកភ្លៀងតិចរដូវវស្សាមានរយៈពេលខ្លី ហើយរដូវរាំងស្ងួតមានរយៈពេលយូរជាងនេះ។ កម្ពស់ទឹកនៅស្ថានីយ៍ត្រួតពិនិត្យកំពង់ហ្លួងក្នុងបឹងទន្លេសាបដែលបានវាស់វែងកាលពីចុងខែកុម្ភះធ្លាក់ចុះដល់ ០,៩ ម៉ែត្រខណៈពេលដូចគ្នាក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ មានកំពស់ ១,៤ ម៉ែត្រ។ កម្រិតទឹកនេះកំពុងឈានទៅរកភាពរាំងស្ងួតមិនធ្លាប់មានក្នុងរយៈពេល ៦០ ឆ្នាំកន្លងមក។កាលពីឆ្នាំ ២០១៦ កម្រិតទឹកបានធ្លាក់ចុះសល់តែ ០,៨៨ ម៉ែត្រ។ បច្ចុប្បន្ននេះទឹកបំរុងរបស់បឹងមានតែប្រមាណ ១,១ ពាន់លានម៉ែត្រគូបខណៈពេលដំណាលគ្នាក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ មានប្រហែល ៣.៥ កោដិម៉ែត្រគូប។ នៅតាមដងទន្លេមេគង្គដែលហូរកាត់ប្រទេសកម្ពុជាកម្រិតទឹកក៏មានកម្រិតទាបខ្លាំងដែរក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ ស្ថានីយ៍ត្រួតពិនិត្យនៅអ្នកលឿងតាមដងទន្លេមេគង្គហូរកាត់ប្រទេសកម្ពុជាបានកត់ត្រាកំរិតទឹកខែកុម្ភៈក្នុងកំរិតទាបបំផុតត្រឹមតែ ១,៣ ម៉ែត្រស្ថានីយ៍ត្រួតពិនិត្យនៅព្រែកក្តាមគឺ ១,០៤ ម៉ែត្រ។ ក្នុងរយៈពេលដូចគ្នាក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ ស្ថានីយ៍ត្រួតពិនិត្យទាំងនេះបានកត់ត្រានូវកំរិតទាបបំផុត ១,៣ ម៉ែត្រនិង ១,០៥ ម៉ែត្រ។
ស្ថានីយ៍ឧតុនិយមនិងឧតុនិយមវៀតណាមបានព្រមានដល់ប្រជាជនថាកម្ពស់ទឹកនៅទន្លេមេគង្គលើនៅតែបន្តមានកំរិតទាប។ រដូវប្រាំងក្នុងឆ្នាំ ២០២០ មានកម្រិតទឹកទាបគិតជាមធ្យម ២០-៥០% ។ ប្រការនេះបណ្តាលឱ្យកម្រិតទឹកនៅតាមដងទន្លេនិងប្រឡាយដែលមានប្រភពចេញពីទន្លេមេគង្គមានកំរិតទាបនិងបណ្តាលឱ្យមានគ្រោះរាំងស្ងួតនិងការហូរចូលទឹកប្រៃនៅរដូវប្រាំង ២០១៩-២០២០ នៅតាមបណ្តាខេត្តមួយចំនួនក្នុងតំបន់ដីសណ្តទន្លេមេគង្គមុននេះ។
គិតត្រឹមពាក់កណ្តាលខែកុម្ភៈឆ្នាំ ២០២០ តំបន់ដីសណ្តទន្លេមេគង្គដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាទន្លេមេគង្គមានខេត្តនិងក្រុងចំនួន ១២/១៣ ដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយគ្រោះរាំងស្ងួតនិងទឹកប្រៃ។ ក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ ដែលជាឆ្នាំគ្រោះរាំងស្ងួតគួរឱ្យកត់សំគាល់ក្នុងរយៈពេល ៦០ ឆ្នាំកន្លងមកគ្រោះរាំងស្ងួតនិងការហូចូលទឹកប្រៃបានធ្វើឱ្យប្រជាជនចំនួន ៦០០.០០០ នាក់នៅតំបន់ដីសណ្តទន្លេមេគង្គខ្វះខាតទឹកសម្រាប់រស់នៅ ១៦០,០០០ ហិកតានៃផ្ទៃដីទឹកប្រៃបណ្តាលឱ្យខូចខាតជាង ៣០០ លានដុល្លារអាមេរិក។ នៅឆ្នាំនេះភាពរាំងស្ងួតនិងទឹកប្រៃបានកើតឡើងលឿន ជាងកាលពីឆ្នាំ ២០១៦។ ភាពរាំងស្ងួតនិងជាតិប្រៃនឹងកើតឡើងឆាប់ៗដែលជះឥទ្ធិពលយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់ផលិតកម្មកសិកម្មនិងជីវិតរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាជននៅទីនេះ។ យោងតាមស្ថិតិពីក្រសួងកសិកម្មនិងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទវៀតណាមគិតត្រឹមពាក់កណ្តាលខែកុម្ភៈការខូចខាតស្រូវសរុបក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ និងដំណាំនិទាឃរដូវ ២០១៩-២០២០ ឈានដល់ជាង ៣២.០០០ ហិកតា។ ពលរដ្ឋជាង ៨០.០០០ គ្រួសារកំពុងប្រឈមនឹងការលំបាកក្នុងការផ្គត់ផ្គង់ទឹកក្នុងកំឡុងពេលគ្រោះរាំងស្ងួតនិងទឹកប្រៃ។
តាមការវាយតម្លៃរបស់អង្គការអន្តរជាតិមួយចំនួន ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុពិភពលោកកំពុងធ្វើឱ្យបញ្ហាខ្វះទឹកទន្លេមេគង្គកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរឡើង ៗ ។ ទន្ទឹមនឹងការដែលទំនប់វារីអគ្គិសនីរបស់ប្រទេសចិននៅតែបញ្ចេញទឹកក្នុងកំរិតទាបហានិភ័យនៃគ្រោះរាំងស្ងួតនៅតែបន្តជះឥទ្ធិពលយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់ប្រទេសនៅតាមដងទន្លេមេគង្គក្រោមក្នុងខែមីនាមេសានិងឧសភា។ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនិងប្រជាជនដែលរស់នៅតាមដងទន្លេមេគង្គបារម្ភថាផលប៉ះពាល់នៃគ្រោះរាំងស្ងួតដល់តំបន់ដាំដុះស្រូវសំខាន់បំផុតនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍៕
ដោយ៖ ធីរីណា
